Biz bilgan va bilmagan Murzoev

O‘tgan yili OKMK bilan birga O‘zbekiston Kubogini qo‘lga kiritgan Kamoliddin Murzoev muxlislarimizga yaxshi tanish futbolchi. U faoliyati davomida ko‘p bor jarohatlarga qarshi kurashishiga to‘g‘ri keldi. Shu bois oxirgi paytlarda Murzoev ishqibozlarning e’tiboridan biroz chetga tushib qoldi. Vaholanki, bu futbolchi faoliyatini erta boshlagan va kelajagi porloq deya e’tirof etilgan. O‘z vaqtida Kievning «Dinamo» jamoasida ham faoliyat olib borgandi. Ayni paytda esa Kamoliddin murabbiylik uchun «S» litsenziyasiga tahsil olyapti. 32 yoshli o‘yinchi shu kungacha ko‘p narsalarni boshidan kechirdi. Natijada biz u bilan keng qamrovli mavzuda suhbatlashdik. Muloqot jarayonida Murzoev ko‘plab e’tiborli gaplarni va haqiqatlarni aytdi va shu bilan birga u O‘zbekistonda futbolchilarning kasaba uyushmasini ham ochmoqchiligini ma’lum qildi.

«Faoliyatimni tugatish haqida hali bir qarorga kelmadim»

- Toshkentda murabbiylarning «S» litsenziyasi uchun o‘quv-kurslarda ishtirok etayotganingizdan xabar topdik. Ochig‘i, bu biz uchun biroz kutilmagan yangilik bo‘ldi. Endi sizni murabbiylik rolida ko‘ramizmi?

- Menda murabbiylik sohasiga oldindan qiziqish bo‘lgan. 2016 yili «Buxoro»da o‘ynab yurganimda murabbiylikning dastlabki bosqichini o‘tagandim. Keyin uning asosiy qismi dekabrda o‘tkazilgandi. Ammo o‘shanda oyog‘imdagi jarohatimni Germaniyada davolatgani ketganim uchun o‘shanda to‘liq qatnasha olmagandim. Keyinchalik o‘zim O‘zbekiston futbol federatsiyasiga o‘qishni davom ettirish taklifi bilan chiqqandim va ularga hujjatlarni topshirgandim. Ammo o‘tgan yili bunday o‘quv-kurslari hech qaerda o‘tkazilmadi. Nihoyat, bu yil «S» litsenziyasiga o‘quv-kurslari boshlanishi oldidan meni ham chaqirishdi. Ayni paytda jarayon juda yaxshi o‘tyapti. Bilasiz, bu litsenziya egasi asosan bolalar futboli bilan ishlash huquqini qo‘lga kiritadi. Bu yil hech qaysi klubda emasdim. O‘tgan yili OKMK bilan oramiz ochiq bo‘lganidan keyin biror-bir jamoaga o‘tganim yo‘q. Shu bahonada oyog‘imdagi jarohatimni davolatyapman va bo‘sh vaqtimdan unumli foydalanib murabbiylik uchun o‘qishni rejalashtirgandim.

- Kamoliddin, hozirgi vaziyatda bizni qiziqtirayotgan masala shuki, futbolchilik faoliyatingizni tugatdingizmi?

- To‘g‘risini aytsam, hali o‘zim ham bir qarorga kelganim yo‘q. Ko‘proq jarohatdan keyin aniq qaror qabul qilish kerak bo‘ladi. Hammasini vaqt ko‘rsatadi. Istalgan futbolchi ham vaqti kelib faoliyatini tugatadi. Shuning uchun bunday jarayonga oldindan harakat qilib borgan yaxshiroq deb o‘ylayman. Albatta o‘zimga qolsa yana futbol o‘ynash rejamda bor. Lekin bu yog‘i Xudodan. Oyog‘im futbol o‘ynashim uchun qanchalik bo‘ysunishini ko‘ramiz. Bungacha ukol orqali o‘ynaganlarim endi menga pand beryapti.

- Darhaqiqat, sizni jarohatlar iskanjasiga tushib qolganingiz haqida ko‘p eshitganmiz. Balki sizda jarohatlarga nisbatan moyillik ko‘proqdir. Endilikda esa ushbu sabab tufayli faoliyatingizni tugatish ehtimoli paydo bo‘lmoqda.

- O‘zbek futbolida o‘yinchi qachon kerak? Bugun va hozir kerak. Bu degani siz hoziroq sog‘lom bo‘lgan holda maydonga chiqib o‘ynashingiz kerak. Ammo ko‘p hollarda futbolchining qanaqa holatdaligiga qarashmaydi. Mikrojarohatlar ham bo‘lib turadi. Men yoki boshqa o‘yinchilarda shunday narsalarni ko‘rganmanki, kerak bo‘lsa, jarohatlarini yashirib bo‘lsa ham mashg‘ulotlarda qatnashishadi. Natijada maydonga tushganida qo‘rqib o‘ynashadi. Lo‘nda qilib aytganda, biz sug‘urtalanmagan futbolchilarmiz. Chunki sizning klub bilan bir yillik shartnomangiz bo‘ladi va bunday paytda jarohat bilan ham o‘ynashga to‘g‘ri keladi. Natijada uni yanada chuqurlashtirib yuborganingizni kech anglab etasiz. Nega ko‘p jarohat olganman? Menimcha, mening bunga moyilligim bor deb o‘ylamayman. Menda bitta joydagi jarohat qaytalanmayapti, aksincha, oyog‘imning boshqa-boshqa qismlarida jarohatlar paydo bo‘lyapti. 2017 yili OKMKda o‘ynab yurganimda tizzamga shikast etgan. O‘shanda klubdagilar menga 2-3 oy dam olgach, yana shug‘ullanishim mumkinligini aytishgan. Ammo o‘shanda men jamoa uchun o‘ynashimni aytganman. Natijada o‘sha yili 10 ga yaqin garmon ukollar olib maydonga tushganman. Bu juda og‘ir ukol hisoblanadi. Albatta, o‘sha paytda ukollar menga yordam bergan va maydonga tushib o‘ynayverganman. Lekin o‘shanda bunday ukollar tizzamning ichini emirib borgan. Bundan tashqari, garmon ukol insonning vazni oshishiga ta’sir ko‘rsatadi. Natijada og‘ir vazn bilan yana jarohatlanaverasiz. Umuman olganda, hammasini noto‘g‘ri qilganman. Aslida barcha narsani vaqtida bajarishim kerak edi, paytida davolatishim lozim edi. Biroq men jamoagam yordam berishim kerak, degan o‘y-xayollar bilan vaqtni o‘tkazib yuborganman.

 «Operatsiyalarga asosan cho‘ntagimdan to‘lardim»

- Jarohatlar bilan ovora bo‘lib yurgan paytlaringizda boshingizdan nimalar o‘tkazganingizni faqat o‘zingiz bilasiz. Germaniya va yana boshqa mamlakatlarga borib operatsiya va davolatish jarayonlarini o‘tkazib kelgansiz. Ayting-chi, jarohatlarni davolatishda klublar sizga moddiy tomondan yordam berishganmi yoki asosan o‘z mablag‘laringiz hisobiga davolanganmisiz?

- Germaniyadagi operatsiyalar katta mablag‘ni talab qiladi. Yodingizda bo‘lsa o‘shanda ham mening Germaniyaga borib operatsiyaga o‘z yonimdan pul to‘laganligim haqida maqola ham chiqqandi. Bizda shundayki, xorijda bo‘ladigan operatsiyalarga futbolchilar asosan cho‘ntagidan sarflashadi. To‘g‘ri, klublar ham qandaydir moddiy yordam berishadi. Ammo hammasi o‘z imkoniyatidan kelib chiqqan holda. Germaniyadagi operatsiyadan so‘ng Turkiya va Mosvkada reabilitatsiyaga borib kelganman. Operatsiyadan ham ko‘ra ko‘proq o‘sha reabilitatsiyaga jiddiy ahamiyat berish kerak. To‘g‘risi, bizda sport sohasida o‘z ishining ustasi bo‘lgan shifokorlarning etarli emasligidan ko‘plab futbolchilar aziyat chekishadi.

- O‘tgan yili OKMK safida O‘zbekiston Kubogini qo‘lga kiritdingiz. Ushbu klubda o‘tkazgan faoliyatingiz haqida ham to‘xtalib o‘tsangiz? Nima uchun ular bilan orani ochiq qildingiz?

- Chindan ham o‘tgan yili Olmaliqda ajoyib mavsumni o‘tkazdik. 2017 yili bu jamoa boshqatdan shakllanishni boshlagandi va o‘z oldiga katta maqsadlarni qo‘ygandi. O‘tgan yili esa buning mevasi ko‘rindi. Katta va kuchli klublar bilan sovrinlarni qo‘lga kiritish osonroq kechadi. Ammo o‘rtamiyona kabi jamoalar bilan sovrin yutish bu sizga ikki barobar rohatbaxsh tuyuladi. Ha, biz Kubokni yutdik va hammasi yaxshi ketayotgandi. Ammo rahbariyat tomonidan klubga boshqa murabbiy olib kelindi. Hech kimga sir emas, har bir murabbiyning futbolga o‘z qarashi bor. Shu sabab tufayli jamoadan ketdim. Ammo buni ham to‘g‘ri qabul qilish kerak. Bu – futbol. Boya aytganimdek, siz bir kunlik futbolchisiz. Ertaga esa sizni unutib ham yuborishlari mumkin. Bu futbolning yozilmagan qonunlaridan biri. Biroq o‘tgan yili OKMK to‘g‘ri yo‘lga tushib olganligi bilindi. U erda mazmunli mavsumni o‘tkazdik deb hisoblayman.

«Dinamo» Kievga meni nega yarim yilga berishganini haligacha tushunmayman»

- Siz o‘z vaqtida Kievning «Dinamo» jamoasida ham faoliyat olib borgansiz. O‘shanda yosh edingiz va sizning u erga ketishingiz biz uchun faxrli bo‘lgandi. Hozirgacha Kievdagi hayotingizni eslab turasizmi?

- Bu hayotimdagi katta o‘zgarish va yorqin damlar bo‘lgan. O‘shanda bu men uchun katta taklif edi va dunyoqarashlarim ham o‘zgargan. U paytda ancha yosh bo‘lganman. O‘shanda mening ampluamni o‘zgartirishgan. Hujumdan yarim himoyaga o‘tib ham o‘ynaganman. Lekin o‘shanda ikkita klub kelisha olmasdan meni faqat yarim yilga ijaraga berishgan xolos. Keyinchalik «Dinamo»da rahbariyat o‘zgarganidan so‘ng ijaraga olingan barcha o‘yinchilarni qo‘yib yuborishgan va shu tariqa mening Kiev safarim nihoyasiga etgan. Lekin u erda birga to‘p surgan ba’zi-bir futbolchilar bilan haligacha aloqam bor. Bu men uchun katta maktab bo‘lgan.

- Aslida sizning Kievning «Dinamo»siga o‘tishingiz qanday yuz bergandi? Aynan kim tufayli u erga ketgandingiz?

- Men «Mash’al» klubida o‘ynardim. U erda esa bosh murabbiy Viktor Kumikov, menejer esa Bahrom Davlatov edi. O‘shanda ular bilan hamkorlik qilish yuzasidan Andrey Vafkovskiy degan futbol agenti aloqaga chiqqan. O‘sha paytda Botir Qoraev va Hamza Karimov ham Ukraina klubiga borishgandi. Xullas, klub rahbarlari va agent orqali meni taklif qilishgan. Hozirgacha o‘sha agent bilan aloqalarim bor. Mening transferim qanaqa bo‘lishini ikkala klub o‘zaro kelishib olgandi. Meni esa bu masalada hech nimadan xabarim bo‘lmagan. Faqat meni yarim yilgagina ijaraga kelishishganini sira tushunmaganman va o‘ylaymanki bu noto‘g‘ri bo‘lgandi. Men u erga katta maqsadlar bilan borgandim. Lekin mening u erga borishimga Bahrom Davlatov katta hissa qo‘shgan.

- Qiziq, Hamza Karimov bilan Botir Qoraev Ukrainaning qaysi klubiga borishgandi? Umuman, u erda siz uchun qanday qiziqarli voqealar bo‘lgan?

- Ularning qaysi klubga borishgani esimda yo‘q. Ular katta futbolchilar edi va oilalari ham bor edi. Shu bois menimcha ular u erda qolishni istashmagan. Qiziq holatlarga kelsak, Kievda mening rus tilida gapirishimga ular doim hayron qolishardi. Meni oddiy bir o‘yinchi, hech nimadan xabari yo‘q deb o‘ylashgan bo‘lishsa kerak. Qolaversa, «Dinamo»da hamyurtimiz Maksim Shatskix ham o‘ynardi va uning borligi ham menga ancha engillik bergandi.

- O‘shanda sizni u erda ikkinchi Shatskixga aylantirishlari haqida eshitgandik. Ayting-chi, Maksim sizga qanchalik yordam bergan?

- Meni ikkinchi Shatskix deb atashganida bu o‘zim uchun katta ta’rif bo‘lgandi. Hattoki, bu so‘z uchun biroz uyalib ham qolish hech gap emasdi. «Dinamo»ning bazasi Konche-Zaspeda joylashgandi va men ham o‘sha erda qolardim. Shatskix esa oldimga kelib, bu erda o‘zingni uyingdagidek his qil, qanday yordam kerak bo‘lsa, tortinmasdan o‘zimga aytaver derdi. Bundan tashqari, hozirgi paytda O‘zbekiston milliy terma jamoasining darvozabonlar murabbiyi Denis Ivankov ham o‘sha paytda Kievda yashardi. Shu bois u bilan bordi-keldi qilib turardik. O‘zbek milliy taomi bo‘lmish osh qilib, birga erdik. Umuman olganda, o‘zimni yolg‘iz his qilmaganman.

- Shundan so‘ng sizga yana «Dinamo» (Kiev) darajasidagi nomdor jamoalardan takliflar bo‘lganmi?

- Yo‘q, menga «Dinamo» Kiev darajasidagi boshqa taklif bo‘lmagan. U erdan qaytib kelganimdan keyin 2008 yili Ukrainaning boshqa bir jamoasiga borib qo‘shilishim kerak edi. Ungacha esa «Mash’al» bilan qishki yig‘inni o‘tkazib Turkiyaga uchib ketishimiz kerak bo‘lgan. Aynan Turkiyada Ukraina klubiga qo‘shilishim kerak edi. Ammo «Mash’al» bilan safarga ketish oldidan o‘rtoqlik uchrashuvini o‘tkazgandik va o‘shanda oyog‘imni sindirib olganman. Buning natijasida 2008 yil men uchun jarohatlar bilan boshlanib, jarohatlar bilan tugagan. 2012 yilda esa menga Janubiy Koreya klubidan yaxshi taklif tushgani esimda. Faqat nomini eslay olmayapman. Koreya klubining vakili va o‘zbek agenti bilan birga o‘tirib gaplashgandik. O‘shanda «Bunyodkor» bilan Osiyo Chempionlar ligasining yarim finaligacha etib borganmiz. Koreyaliklar bilan muzokaramiz esa chorak finaldan oldin bo‘lgandi. Bizni «Suvon»ga qarshi jiddiy o‘yin kutib turgandi. Agarda bu bosqichdan o‘tadigan bo‘lsak, «Bunyodkor»da qolishimni aytganman. Shuningdek, Qozog‘istonning «Irtish» jamoasida o‘ynaganimda biz Evropa ligasining deyarli guruh bosqichigacha etib borganmiz. Menga esa Evropa ligasida gol urish nasib qilgan. Afsuski, o‘shanda yana jarohat olganman. Darvozabon bilan to‘qnashib ketishim natijasida qovurg‘amni sindirib olganman.

«O‘zbekistonda futbolchilar kasaba uyushmasini ochmoqchimiz»

- Futbolga ancha erta kirib kelgansiz va odamlar e’tiboriga tez ko‘zga tashlangansiz. Turli yoshdagi terma jamoalarda va hatto milliy terma jamoada ham o‘ynashga ulgurgandingiz. Sizni bir so‘z bilan aytganda, o‘zbek futbolining bo‘lajak yulduzi sifatida ham e’tirof etishgandi. Lekin hayot doim bir tekisda davom etavermaydi. Ayting-chi, Kamoliddin Murzoevning yanada porlashiga o‘sha jarohatlardan tashqari yana nima to‘sqinlik qilgan?

- Jarohatlardan tashqari menga futbol ta’limi etishmagan. Bekoboddagi BO‘SMda tarbiya olganman. Lekin o‘sha sport maktabiga kunora borib turardim. Katta futbolga esa birdaniga kirib qolganman. Baribir yoshlikda olgan ta’lim keyinchalik sizga asqotadi. Buni endi anglab etyapman. Mana, hozir murabbiylik o‘quv-kursida o‘qiyapman va bu borada bizga kerakli ta’limlarni berishyapti. Ammo yoshlikda futbolchi bo‘laman deb yurganimda mana shunday saboqlarni olmaganim endi bilinyapti. Meni «Dinamo» Kievga borib kelib, yulduz bo‘lib ketdi va o‘ynamay qo‘ydi degan gaplarni o‘zimga ham ko‘p aytishgan. Lekin yuqorida aytganimdek, 2008 yili menga yana bir ukrain klubi qiziqish bildirgan. Ammo 21 yoshli futbolchining oyog‘i sinishi va o‘sha yili yana mavsum davomida uch marta jarohatning qaytalanishi qanday holatga olib kelishini o‘zingiz tasavvur qilavering. Fevralda boshlangan jarohat to dekabrda operatsiya qildirmagunimcha meni qiynab kelavergan. Oradan bir yil o‘tib, yana bir oyog‘imni ham operatsiya qildirishimga to‘g‘ri kelgan. Har bir jarohat tufayli siz jamoangizning mashg‘ulot va o‘yinlaridan qolib ketasiz. Natijada ko‘p narsa yo‘qotasiz.

- Futboldan tashqari boshqa shug‘ullanadigan ishingiz ham bormi? Masalan, biznes…

- To‘g‘ri savol. Har bir insonni o‘ziga yarasha qiziqishi bo‘ladi. Lekin parallel ravishda biznes darajasidagi shug‘ullanadigan ishim yoki yo‘nalishim bo‘lmagan. Ammo qaysidir ish bilan mashg‘ul bo‘lmoqchi bo‘lsangiz va uni to‘liqligicha nazorat qila olmasangiz, unda shug‘ullanmaganingiz ma’qul. Faqat oxirgi 2-3 yildan beri bir narsaga jiddiy qiziqib qoldim. O‘zbekistonda futbolchilar kasaba uyushmasini ochmoqchimiz. Chunki bizdagi o‘yinchilar hech qaysi tomondan kafolatlanmagan va sug‘urtalanmagan. Menimcha, 70 foiz futbolchilarning ma’lumoti oliy ham emas va bunga vaqtlari ham bo‘lmagan. Biz hammasini o‘ylab, tahlil qilgan holda yaqin kunlarda O‘zbekiston futbolchilar kasaba uyushmasini tashkil qilmoqchimiz. Chunki bu futbolchilar uchun juda kerak. Futbol butun dunyoda rivojlanayapti, shu bois bu masalaga bir tomonlama emas, balki keng qamrovli tarzda yondashish kerak.

- Bu yaxshi g‘oya. Ayting-chi, bunday tashabbus kimdan chiqdi?

- Xabaringiz bor, 2013 va 2014 yillari Qozog‘istonda faoliyat olib borganman. O‘sha paytda u erda futbolchilarning kasaba uyushmasi endi ochilib, o‘z faoliyatini boshlagandi. O‘shanda bu sohaga qiziqishim bo‘lgandi, faqat biroz to‘xtab turishni aytishdi, ya’ni, avvalo bu qanchalik rivojlanishini kuzatishimizni aytishgandi. Bugungi kunga kelib ushbu narsaga talab kuchayib boryapti. Bu butun dunyo futbolida bor narsa. Qarasak, barcha sohalarning kasaba uyushmalari bor. Futbolda ham bu narsa bo‘lishi kerak va vaqti keldi. Buni o‘zbek futbolining yanada rivojlanishi uchun katta qadam bo‘ladi deb ishonaman.

- Faoliyatingizdagi eng shirin xotiralar haqida gap ketganda, nimani eslaysiz?

- Eng shirin xotiralar albatta katta yutuqlardan so‘ng bo‘ladi. Bu «Bunyodkor», «Mash’al» va «Nasaf» davridagi yutuqlarimiz bilan bog‘liq. Futbolchi uchun biror-bir yutuqqa erishish katta narsa. Baribir yutgan yoki yutqazgan taqdirda ham siz jamoa tarkibi bilan o‘tkazgan davrlaringiz boshqacha tuyulaveradi. Chunki endi ushbu damlar qaytib kelmaydi. Futbolchi o‘z jamoasi uchun borini bag‘ishlasa, vaqti kelib o‘sha davr uning uchun eng zo‘ri bo‘lib chiqadi. Shuningdek, faoliyatimning boshlarida, 2006 yili Dohada terma jamoa safida Osiyo o‘yinlarida ishtirok etganman. O‘shanda eng yoshi bo‘lganman va yulduzli tarkib bilan borgandik. Bu ham faoliyatimda esga olishga arzigulik voqelardan biri bo‘lgan.

- Mavsum oldidan sizga aniq takliflar bo‘lmadi. Albatta, bunga jarohatlaringiz ham sabab bo‘lmoqda. Lekin bunday paytda kimgadir kerak emasligingni his qilish yanada og‘ir bo‘lsa kerak.

- Olmaliqdan ketganimdan so‘ng deyarli bir oy davomida yakka tartibda trenajyor zalida shug‘ullandim. Keyin oyog‘imda kuch bormi yoki yo‘qmi, shuni tekshirib ko‘rish maqsadida Vadim Abramov bilan gaplashib, «Bunyodkor» safida biroz yugurib turdim. Lekin, baribir og‘riq sezildi. To‘g‘ri aytasiz, faoliyatingiz davomida jamoa uchun boringizni berasiz-u, ammo keyin hech kimga kerak bo‘lmay qolasiz. Bugungi kunga kelib bu futboldagi oddiy holat bo‘lib qolgan. Lekin buni to‘g‘ri qabul qilish kerak. Har bir odamning o‘z xohishi va dunyoqarashi bor. Futbolda ham shunaqa. Murabbiy klubi o‘z oldiga qo‘ygan maqsadiga qarab o‘ziga kerak bo‘lgan o‘yinchilarni oladi. Lekin birovdan xafa bo‘lishning keragi yo‘q. Bu hayot. Menimcha, bu har bir futbolchining boshidan o‘tadigan holat. Balki ertaga hayot siz uchun boshqachasiga davom etishi mumkin. Futbolchilik hayotimda jarohatlarni ko‘p boshimdan o‘tkazdim. Nafaqat hozir balki o‘ynab turgan chog‘ingizda jarohat oldingizmi, sizga bo‘lgan munosabat o‘zgaradi. Bunday paytda faqat yaqinlaringiz sizni qo‘llab-quvvatlashadi. Men futbol o‘ynashim uchun sog‘ligim borasida ko‘p kurashdim. 2018 yil menga og‘ir kelgan. Hali jarohatlarim sog‘ayib ketmasdanoq OKMK bilan shug‘ullanishni boshlaganman. Bir yil og‘riqlarga chidagan holda menga berilishi kerak bo‘lgan imkoniyatni kutib yashadim va menga berilgan imkoniyat O‘zbekiston Kubogi finalida yuz berdi. Klub tarixida birinchi marta O‘zbekiston Kubogini qo‘lga kiritdik. O‘sha g‘alabadan keyin yil davomida ro‘y bergan barcha og‘riqlar chiqib ketgan. Men hattoki, mashg‘ulotlarda oqsoqlanib ham yugurardim. Ammo mana shunday g‘alabalardan so‘ng siz nima uchun mehnat qilganingizni tushunib etasiz va buning rohatini his qilasiz. Bizga yaratilgan shart-sharoitlarni faqat shunday katta yutuq bilan qaytarishimizni isbotlay oldik. Lekin shunga qaramay, baribir klubda o‘zgarishlar bo‘ldi. Kimgadir yoqasiz, kimgadir yo‘q.