Футболнинг олтин йиллари: «Фиорентина», Батистута ва Nintendo

Режалар амалга ошмади, бироқ жамоа футболкалари афсонага айланди.

Шунингдек, чегараланган Game Boy ҳам бўлган.

90 йилларда Nintendo Япониянинг энг олди ўйин дастурловчи компанияларидан бири эди. Ўша даврда таркибида буюк Габриел Батистута бўлган «Фиорентина» билан шартнома имзолади. Шартнома узоққа чўзилмаган бўлсада, тарихда энг яхши форма ва энг ноёб «бинафша» логотипи тушурилган ўйин қурилмаси пайдо бўлди.

Нима учун Nintendo футболга кириб келди?

90 йилларда Европанинг видео ўйинлар саноатида гуллаб яшнай бошлади – бозорда Япониянинг уч хил компаниянинг консоли оммага тақдим этилди: Sony (Play Station 1), Sega (Saturn) ва Nintendo (Nintendo 64). Охириги айтиб ўтилгани қолганларидан барча жабҳада ортда қолган эди. Асосий сабаб – маҳсулот ишлаб чиқаришда эскирган архитектура эди. Sony ва Sega CD-дискларга асосланишни бошлаган бир вақтда, Nintendo ҳамон картрижли моделда эди.

Кичик ҳажмда бўлишига қарамай, Nintendo маҳсулотлари нархи баланд, шу сабабдан кўпчилик харидорлар рақобатчи (асосан Sony) томонга ўтиб кетдилар. Натижада 1996 йил якунида Play Station 1 – 400 та, Sega Saturn’да – 200та, Nintendo 64 да эса атиги 60 та ўйин бор эди холос. Бугун ҳам худди шу тенденция сақланиб қолган – биз айнан кўп ўйин сиғимига эга бўлган консолларни сотиб оламиз.

Nintendo’нинг мақтанишга арзигулик сабаби бор эди. Super Mario 64 тарихда энг кўп сотилган ўйинлардан бирига айланди ва барча замонларнинг энг яхши ўйинларидан бири деб тан олинди, The Legend of Zelda: Ocarina of Time эса бутун индустрия тарихидаги энг яхши ўйинга айланди: Nintendo бир йилнинг ўзидаёқ 10 миллион нусха стишга эришди. Ўйин тақдим этилиши биланоқ деярли барча катта ўйин нашрлари унга 10/10 баҳо беришди.

Бироқ бу ерда сифатнинг ўзи етарли эмас эди – рақиблар сифат билан эмас сон билан рақибни эзишни бошлади. Sony ақл билан иш юритди – у ўйин дастурчилари билан доимий алоқани олиб борар, янгиланаётган дастурлар ҳақида маълумот ва тўлиқ техник ёрдам билан таъминларди. Консолининг аянчли аҳволини тўғрилаш мақсадида, Ннтендо янгича реклама йўлларини излаб чиққан эди – ва 1997 йилда «Фиорентино» билан шартнома имзолади.

Нимага японлар айнан «Фиорентино»ни танлашди?

1991 йилдан 2000 йилгача бўлган давр Габриел Батистута сабабли «Бинафшалар» тарихининг олтин асри деб аталади. 9 йил ичида «Фиорентино»даги карьераси давомида Батистута 333 гол уриб, дунёнинг энг яхши футболчилари сафига қўшилди.

Италия А серияси кутилмаганда шиддатли тарзда бошланди, Батистута клубга «катта йигитчалар» билан тўп суришга ёрдам бергани сабабли ўзини чампион деб ҳисоблашини айтган эди. 1995/1996 йилги мавсумда «Фиорентина» «Милан» ва «Ювентус»га мағлуб бўлиб тўртинчи ўринни эгаллади, «Лацио» билан очколари тенг бўлсада, римликлар кўпроқ гол урганликлари учун ўзиб кетди. Nintendoнинг ишончи эса ортиб бораверарди. 1998/99 йилги мавсумда Италия чемпионатида «Фиорентина» учинчи ўринни эгаллади, ЕЧЛда эса «Арсенал» ва «Манчестер Юнайтед»ни мағлуб этгани кўпчиликнинг ёдида қолди.

Бу пайтларда «бинафша»ларнинг молиявий муаммолари бор эди. Nintendo билан шартномаси бўлишига қарамасдан, улар бу муаммоларни энг ғайриоддий йўллар билан ҳал этишга ҳаракат қилишди: масалан, сотувга стадион ҳиди мавжуд идишлар қўйилди – «Минбарлар руҳи», «Ютуқ экстракти» ва «Кийиниш хонаси атмосфераси». 2000 йилда фожия содир бўлди – Габриел Батистута «Рома» га ўтиб кетди, бир йил ўтиб эса жамоа раҳбарияти клубни 50 миллион доллар қарз билан банкрот деб эълон қилди.

Nintendo жамоа мухлислари учун бренд консоллар ишлаб чиқди, «Бинафша» ранг футбол формалари эса тарихда из қолдирди.

Ҳамкорлик давомида «Фиорентина»нинг махсус футболкаси ишлаб чиқилиб, айнан шу футболка тарихдаги энг чиройли формалардан бири сифатида ҳозиргача эътироф этилади. Масалан, Fourfourtwo нашриёти ҳам шу фикрда.

Жерси оддий сабабга кўра топга чиқди – Nintendo логотипининг (оқ фондаги қизил ёзув) ва клуб логотипининг (оқ фондаги қизил белги) ажойиб ҳамоҳанглиги. Уни ҳозир ҳам бир неча евро эвазига харид қилиш мумкин.

Шартнома амал қилаётган давр ичида Nintendo саноқли нусхада «Бинафша» логотипли «Game Boy Pocket»ни ҳам ишлаб чиқди.

Эксклюзив дизайнли, кумушрангли консоллар сони 300 тани ташкил этиб, улар фақат Италияда сотиларди. Ўйин қурилмаси таркибига икки ўйин: Super Mario World ва Soccer тақдим қилинган. Минг афсуски, ҳозирда уни ҳатто E-bayдан ҳам харид қилишнинг иложи йўқ.

Ҳозир Nintendo нинг аҳволи қандай?

Nintendoнинг ишлари «беш». Компания «Switch» сабабли ўзининг асосий рақиби Play Station 4 нинг позициясини тортиб олмоқда ва доимий тарзда миллионлаб нусхада сотилган консоллари ҳақида хабар бериб турмоқда. Масалан, сўнгги уч ой давомда компания 2,13 миллион дона «Nintendo Switch» консолини етказиб берди, бу деярли 37 миллион нусха деганидир.

«Nintendo Switch»нинг сотуви ҳам жойида. Ўйлаб кўринг-а: консол 2017 йилнинг мартида сотувга чиқди ва икки йил ичида 210 миллион нусхада сотилди! Компания яна ўз кучини The Legend of Zelda: Breath of the Wild (GTA 5 ва Red Dead Redemption 2 билан бир поғонада), Splatoon 2, Super Smash Bros Ultimate ва Mario Kart 8 Deluxe каби янгича ўйинларга сарфламоқда. Лекин ўтмиш хатоларини такрорламасликка ҳаракат қилишмоқда: ўйин ишлаб чиқарувчилари билан дўстлашишмоқда, шу сабабдан «Switch»да  Fortnite, Diablo 3, Skyrim ва юзлаб «катта» платформаларнинг тайтллари мавжуд. Айнан шу мақола ёзилиши даврида компания сотув бўйича Россияда Xbox One дан ўзиб кетди.

Наҳотки видео ўйин ишлаб чиқарувчи компанияларининг футбол билан тузилган шартномаларининг барчаси муваффаққиятсиз тугаган бўлса?

Йўқ. Nintendo рақобатчиларининг тажрибасида бундан омадли ҳолатлар кузатилган.

Sony тарихида битта ҳолат борки, улар бу билан Nintendo ни «турткилаб қўйишлари» мумкин: 1990 йилларда компания Италиянинг «Ювентус» ва Коста-Риканинг «Алахуэленс» ига ҳомийлик қилган эди. Биринчиси дунё футбол клубларининг энг олди жамоаларидан бири бўлиб қолган бўлса, «Алахуэленс» эса машҳурлик бўйича мамлакатнинг иккинчи клуби эди.

Sega «Арсенал» ва «Сампдория»нинг ҳомийсига айланган, Sega Dreamcast нинг рекламаси давомида уларнинг футболкасига тегишли логотиплар туширилган эди. Иккинчи клуб билан Dreamarena – MMORPG нинг рекламаси ҳақида ҳам келишиб олишганди.

Commodore компанияси «Челси» ва «Бавария» орқали Commodore 64 ни реклама қилган, ҳамда Бундеслига билан ҳамкорлик қилар эди.

Айнан ҳозир эса америкалик «Сиетл Саундерс»га Xbox ҳомийлик қилади.

Фикрлар

Фикр қолдириш учун авторизациядан ўтинг!