Испан клублари қайси футболчиларимизга қизиққан ёхуд "Реал"нинг ўзбекистонлик қадрдони ҳақида биласизми?

Ўзбек футболини ривожлантиришда унинг ички ва ташқи жиҳатлари муҳим аҳамият касб этади. Футболимизни танитишда парда ортидаги инсонларнинг меҳнати ҳам беқиёс ва кўпинча уларни унутиб қўямиз.

Бугунги мақоламиз қаҳрамони айнан шундайлардан бири. Балки уни кўпчилик яхши билмас, бироқ ўзи футбол одами сифатида анчадан бери Европада, аниқроғи Испанияда фаолият кўрсатиб келди. Агар эшитган бўлсангиз, охирги пайтларда юртимизда “El Golazo” компанияси фаолият кўрсатиб келмоқда. Унинг асосчиларидан бири эса Зокиржон Холиқов бўлиб, у бир неча йиллар давомида Испанияда яшаб, ўша ерда фаолият кўрсатиб келди.

Эътиборлиси, Холиқовда мураббийлик бўйича УЕФАнинг “В” ҳамда “А” лицензиялари бор. Ўзи “Реал”, “Барса”, “Атлетико” ва яна бошқа клубларда амалиёт ўтаган. Айниқса, унинг “Реал” клуби билан алоқалари мустаҳкам ва бу борада ўзаро ҳамкорлик ҳам мавжуд.

Шунингдек, ушбу мутахассис Ўзбекистон футбол ассоциациясида ҳам ишлаган. Ўз вақтида, ЎФА билан Испания футболи раҳбарларининг ўзаро ҳамкорлиги бўйича музокараларда бевосита Зокиржон Холиқов иштирок этган. Қолаверса, ўзбек футболчиларига испан клубларининг қизиқиши ҳам айнан ушбу мутахассис орқали рўй берган. Куни кеча sports.uz мухбири Зокиржон Холиқов билан суҳбат уюштирди.

- 2006 йили Тошкентда Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университетининг халқаро ҳуқуқ факультетига ўқишга кирганман, - дея суҳбатни бошлади Холиқов. - У ерда иккинчи курсдан бошлаб иккинчи тил танланади. Ёшлигимдан футболга қизиқардим, айниқса, испан футболига. “Реал” ва “Барселона” ўйинларини кўриб катта бўлганмиз. Менинг биринчи чет тилим инглиз тили бўлган. 2007 йили иккинчи чет тилим сифатида испан тилини танлаганман. Шундан бошлаб, Испанияда яшашни ва ўқишни ният қилганман. 2011 йили дипломатияни битирган бўлсам, 2012 йили Испания қироллигининг ташқи ишлар вазирлигини дипломатик мактабига магистратурага кирганман. 2013 йили Мадридда ўқишни тугатгач, Малага шаҳрига кетганман. Ўша йили УЕФАнинг “В” курслари учун мураббийлик ўқишини бошлаганман. Лекин лицензияни ололмаганман. Сабаби лицензияни олишим учун Ўзбекистонда мактабни битирганимни аттестацияси ёки университетни битирганлигим ҳақидаги дипломни Испания олий таълими вазирлигидан легализациядан ўтказишим керак эди. Бунга улгурмаганман. Шунинг учун бошқатдан ўқишга тўғри келган. 2015 йилда Севильяда УЕФАнинг “В” лицензиясига ўқишни бошлаганман. Бундан ташқари, ўша пайтларда Малагада футбол академияларида амалиёт ўтаб юрганман. Кейин агентлик компанияси билан ҳам ҳамкорлик қилганман. Гарет Бейлнинг агенти ишлайдиган катта агентлик компанияси эди, Англияники. 2017 йилда УЕФА “В” лицензиясини олдим. Ўша йили баҳорда Ўзбекистонга қайтиб, кузда федерацияга ишга кирдим. 2018 йил ёзгача у ерда ишладим ва сўнг Мадридга қайтиб кетдим. У ерда УЕФАнинг “А” лицензияси учун мураббийлик курсларида ўқидим. 2019 йилга келиб ўша лицензияни ҳам қўлга киритдим. Бизда “Реал” клуби билан ҳамкорлик бор, юртимизда унинг академиясини очмоқчимиз. Аммо ўтган йили пандемия сабабли тўхтаб қолганди. Энди шу ишни яна бошламоқчимиз. Бундан ташқари, “Реал” Мадрид билан ижтимоий лойиҳаларимиз бор. Тошкентда ва Самарқандда амалга оширмоқчи бўлган бу ишларимиз ҳам ҳозирча пандемия туфайли тўхтатиб турибди. Лекин куздан яна давом эттирмоқчимиз.

Мен Испанияда “Реал” Мадрид, “Барселона” ва “Атлетико”нинг академияларида тўлиқ иш жараёни билан танишганман. Испания футбол федерациясида ҳам амалиёт ўтаб, унинг ҳам иш жараёнини ўрганганман. Ла Лиганинг иш услубини ҳам ўзлаштириб олганман. Шунингдек, “Валенсия”, “Атлетик Бильбао” каби клубларнинг ҳам ишлаш услубларини кўрганман. Испания футболида ипидан-игнасигача ҳаммасини биламан.

2015 йили U-20 ўртасидаги жаҳон чемпионатидан кейин “YOU FIRST SPORTS” агентлиги билан ҳамкорликда Достон Ҳамдамов бўйича “Бунёдкор”га “Барселона В” клубидан таклиф олиб келгандик. Ўшанда бу клубдан ташқари “Севилья” ҳамда “Атлетико”нинг ўринбосарлар жамоасида ҳам Ҳамдамов кўрикдан ўтиши керак эди. Лекин ўша пайтдаги “Бунёдкор” директори Бахтиёр Бобоев футболчини кўрикдан ўтишга қўйиб юбормаган. Сабаби, сотиб олиш учун аниқ таклиф бўлса, шунда қўйиб юборишим мумкин, деган. Шундан кейин бу мавзу қолиб кетган. “Бунёдкор” Сардор Рашидовни Қатар клубига сотгани туфайли Ҳамдамовни ҳам пуллаш ҳақида ўйлаган. Лекин охир-оқибат Достонни сота олишмади.

- Яна ўзбекистонлик қайси футболчиларимизга сиз орқали испанияликларнинг таклифи бўлган?

- 2015 йили Осиё Кубогида Сардор Рашидов зўр ўйнаганди. Ўша маҳалда Малагада яшардим. Эсимда, “Малага” футбол клуби ҳам Рашидовга қизиқиб қолганди. Лекин испанлар кўп пул тўлашни хоҳлашмайди. Қатар клуби Сардорга кўп пул таклиф қилгани учун “Ал-Жайш”га кетган. 2018 йили федерацияда ишлаб юрган пайтимда танишларим орқали Сегунданинг иккита клуби – Тенерифе” ҳамда “Альбасете”дан “Насаф” футболчиси Азиз Ғаниевга таклиф олиб келгандим. Лекин қаршиликлар айтилган нарх кам, деб қўйиб юборишни хоҳламаган.

- ЎФАда ишлаган чоғингизда раҳбарият билан Испанияга сафар чоғида футбол мутасаддилари билан учрашувларда бевосита иштирок этгансиз. Айтинг-чи, Испаниядагилар ўзбек футболи ҳақида қандай фикрда?

- Тўғрисини айтсам, испанлар ўзбек футболи ҳақида умуман тушунчага эга эмас. Фақат битта нарсага гувоҳ бўлганман. 2018 йили Умид Аҳмаджонов билан Испания футбол федерациясига борганимизда ўшанда Фернандо Йерро Испания футбол федерациясида спорт директори эди. Шу одам билан учрашганимизда мен ўзбек футболида бир кишини танийман, деди. Кимни деб сўрасак, Миржалол Қосимовни айтган. Қандай танийсиз деганимда, собиқ Иттифоқ пайтида жаҳон чемпионатида ўйнаган. Йерро ҳам ўшанда жаҳон чемпионатида тўп сурган ва Қосимовни эслаб қолган экан. Ўша суҳбатимизда биздан Қосимов яхши юрибдими, деб сўраганди.

- ЎФА билан Испания футболи раҳбарлари ўртасидаги музокараларда иштирок этган мутахассис сифатида айтинг-чи, ўша учрашувларнинг натижаси сезилдими?

- Ўша музокараларда улар бизни яхши кутиб олишган. Барча ишлаш жараёнлари билан таништиришган. Улар бизга, агар хоҳласанглар сизларга мутахассисларимизни юборишимиз мумкин деди. Хуллас, бошида ҳаммаси яхши эди. Ла Лигадан юртимизга мутахассислар ҳам келди. Ўша тузилган меморандум орқали “Эйбар” ёшлари Тошкентга келиб Азамат Абдураимов бошчилигидаги жамоамиз билан ўйнаб кетди. Кейин “Реал” Мадриднинг қисқа курсларини ташкил қилдик. Юртимиздаги болалар ҳам Мадридга бориб келдилар. Кейинчалик Умид Аҳмаджонов лавозимидан бўшаганидан сўнг, ҳамкорлик тўхтаб қолди. Бундай ҳамкорлик ўз натижасини бериши учун бир-икки йил камлик қилади. Камида беш йиллик лойиҳалар бўлиши лозим. Масалан, Қатардаги “Эспайр” академиясини олайлик. Бу катта лойиҳани амалга татбиқ этиш 2000 йилларда бошланганди. Ўшанда “Реал”, “Барса”дан мутахассислар олиб келинган. Орадан бир неча йиллар ўтиб, Қатар Осиё Кубогини ютганида бу лойиҳа натижасини берди.

- Сизда мураббийликка ҳам қизиқиш катта. Бежизга УЕФАнинг “В” ва “А” лицензияларини олмагансиз. Яқинда “Машъал”да Серхио Маринангелига таржимонлик ҳам қилдингиз. Биламизки, Жозе Моуриньо ҳам мураббийликка таржимонлик қилиш орқали кириб келган. Сизда ҳам бундай истак кучлими ва Испанияда қайси мутахассислар билан яқин алоқадасиз?

- Менда Испания футбол федерациясидан берилган “А” лицензияси бор, бу УЕФАнинг “А” лицензиясига тўғри келади. Фақат бунинг учун мен бир йил Испанияда иш тажрибасига эга бўлишим керак. Пандемия туфайли Испанияга сафарим тўхтаб қолган. Мураббий бўлиш асосий мақсадларимдан бири. Пандемиядан кейин яна Испанияга бориб бир йиллик тажрибани орттирган ҳолда у ерда “Про” лицензиясига ўқимоқчиман. Аммо буни ўқиб олиш учун 3-4 йил вақт кетади. Бу пайт оралиғида ишласам ҳам фақат ёрдамчи мураббий бўлиб фаолият кўрсатишим мумкин. Ўзбекистонда “El Golazo” компаниясини ташкил қилганмиз. Асосий эътиборларимиздан бирини шунга ҳам қаратганмиз. Бу компания орқали “Реал” Мадрид академиясини Ўзбекистонда очмоқчимиз. Қолаверса, футбол менежментига оид ишларни ҳам мазкур компаниямиз орқали амалга ошириш мақсадларимиздан бири бўлиб турибди. Ўтган йили май ойида ўзбекистонлик мураббий Усмон Тошев билан Мадридда “Атлетико” клубида амалиёт ўтказишимиз керак эди, Диего Симеоненинг ёнида. Январь ойида гаплашиб қўйгандик. Лекин март ойида Covid кучайиб кетганлиги боис бу ҳаракатимиз бекор бўлди.

- Охирги пайтларда “El Golazo” ҳақида тез-тез эшитиб турибмиз. Бу компанияни ташкил этишдан асосий мақсад нима?

- “El Golazo” испанча сўз бўлиб, чиройли гол деган маънони англатади. 2019 йил охирларида Тошкентда асос солганмиз. Яқин дўстим, ҳам шеригим Жаҳонгир Усмонов билан биргаликда ушбу фирмани ташкил қилганмиз. Асосий йўналишлардан бири болалар футболи бўйича ишлаш, академияларни ташкил этиш, мутахассис, мураббий ва иқтидорли болаларни Испанияга малака оширишга юбориш каби хизматларни кўрсатади. “El Golazo” орқали “Алькоркон”, “Леганес”, “Реал” Мадридга малака ошириш учун истеъдодли болалар ва мураббийларни юборганмиз.

- Айнан қайси мутахассисларни малака оширишга юборгансизлар?

- Масалан, “Пахтакор”да болалар мураббийи бўлиб ишлайдиган Фарруҳ Фатхуллаевни 2019 йили декабрда юқорида айтиб ўтган клубларга жўнатганмиз. Икки ҳафта давомида ўша ерда тажриба ошириб қайтган.

- Испаниядаги ҳаётингиз давомида “Реал” иштирокидаги ўйинларга кўп киргансиз. Сизни ушбу клуб билан нима боғлаб туради ва қизиқ воқеалар ҳам бўлганми?

- “Реал”да кўп инсонларни танийман. 2018 йили Умид Аҳмаджонов билан у ерга бирга борганимизда бизни президент ложасига таклиф қилишган. У ерга чипта сотилмайди, фақат махсус таклифнома орқали киритилади. Ўшанда Аҳмаджонов билан бирга Флорентино Перес билан учрашганмиз. Раул, Хосе Анхель Санчес (“Реал”нинг бош директори), Эмилио Бутрагеньо билан ҳам яқиндан танишмиз. “Реал”нинг ёшлар жамоасида Раул ва Хаби Алонсонинг машғулотлар ўтказиш жараёнини ҳам яқиндан кузатганман. Бутрагеньо билан алоқамиз бор. Байрамларда, “Реал” қандайдир совринлар ютган пайтларда уни табриклаб тураман. “Реал” академиясидаги кўплаб мураббийлар билан яқиндан танишман.

- Яқинда “Реал” ташаббуси билан Европа Суперлигасига асос солишмоқчи эди. Ҳозирча бу лойиҳа амалга ошмади. Бунга қандай муносабатдасиз?

- Суперлигага келсак, бу кўпроқ Ервопа гранд клубларига фойда топиш мақсадида ўйлаб топилган. “Реал” ва “Барса”нинг гарчи Англия етакчиларидан нуфузи баланд бўлса-да, охирги пайтларда телетрансляциялардан келаётган пуллар уларни қониқтирмаяпти. Шунинг учун “Реал, “Барса” ва “Ювентус” кўпроқ телетрансляциялардан пул ишламоқчи. Бундай мусобақа фақат топ-клубларнинг фойдасига ишлайди. Бу ғоянинг олдинга силжишига ишонч бор. Чунки бунинг ортида Перес турибди. Бундан ташқари, Америка фондлари ҳам турибди. Гарчи Англия грандлари Суперлигадан чиқиб кетган бўлса ҳам бир нарсани унутмаслик керакки, олтита бой клубларидан тўрттасининг эгаси америкаликлар ҳисобланади. Улар эса пулни кўпайтириш учун бу ғояни яна қўллаб-қувватлашади. Флорентино Перес бизнесмен сифатида катта ютуқларга эришган. УЕФА билан жанг бўладиган бўлса, Перес анойи эмас. У бу ишга киришишдан олдин ҳамма томонини ўйлаб чиққан. Ҳаттоки, бу борада Мадрид судидан қарор ҳам чиқариб олди. Агар иш Европа судига етиб борадиган бўлса ҳам “Реал”, “Барса” ва “Ювентус” бу ишда ютиб чиқишига ишонишмоқда. Агар шундай бўлса, Англия, Италия етакчилари яна Суперлигага қайтишларининг эҳтимоли катта. Воқеалар ривожини вақт кўрсатади. Юқоридаги учала клуб охирига курашмоқчи. Иш судга оширилса ютиб чиқишига ишонишяпти. Фақат битта тўсиқ бўладиган нарса – бу телетрансляциялар, медиа холдингга эга бўлган катта-катта телекомпаниялар бунга қаршилик қилмоқдалар. Агар Суперлига ташкил этилса, улар асосий даромадларидан маҳрум бўлиши мумкин. Аммо Флорентино Перес футболда эришаман деган ниятига доим эришиб келган. Шунинг учун “Реал” дунёнинг энг буюк клуби ҳисобланади. Испанияда мухлислар деярли Суперлига тузилишига қаршилик қилмадилар. Фақат инглиз ишқибозлари қаршилик қилишмоқда. Лекин инсайдерлар бераётган маълумотга кўра, ФИФА президенти Жанни Инфантино ҳам Суперлига тузилишига парда ортидаги инсон сифатида розилик берганга ўхшаб турибди.