Санъат Шихов билан очиқ интервью

Футболчилар ҳам ҳар хил бўлишади. Кимдир бошқалар билан қандай муомала қилишни билса, яна кимдир камгап ёки қайсар бўлиши мумкин. Шу билан бирга кўпчилик футболчиларни яхши пул топишади, нега ўйнашмайди, деб ҳам койиб қўйишади. Шуни яхши биламизки, футболчи бўлиш осон иш эмас ва чинакам футболчи ўз номини оқлай олиши керак. Ҳақиқий футболчи ҳар томонлама шу номга муносиб бўлишга ҳаракат қилади. Унинг иши фақат футбол билангина чекланиб қолмайди. Чунки халқнинг эътиборида бўлган ўйинчи доимо юриш-туриши ва майдондан ташқаридаги ҳаётида ҳам бошқаларга ўрнак бўла олиши лозим. Биз ишимиз юзасидан кўплаб футболчилар билан учрашамиз, улар билан суҳбатлашамиз. Мана шундай жараёнда ҳамманинг характери турлича бўлади. Кимдир гапга нўноқроқ бўлса, яна кимдир ўзини суҳбатдан олиб қочади. Бизнинг бугунги суҳбатдошимиз эса Санъат Шихов.

Ҳа, мухлисларимиз учун ушбу ўйинчи жуда яхши таниш. Ҳақиқатан иқтидорли футболчи. Жорий мавсумни «Бухоро» сафида ўтказган Шихов терма жамоага ҳам номзод ўйинчилардан бири саналади. Лекин ҳозирча у миллий терма жамоадан четда ва айни пайтда янги мавсум ҳақида ўйламоқда. Бизнинг у билан суҳбатимиз шу қадар самимий ва очиқ тарзда кечдики, қандай қилиб вақт ўтиб кетганини ҳам сезмай қолдик. Шихов ҳали ҳеч кимга айтмаган гапларни ҳам айтди. Шу билан бирга «Бухоро»даги иштироки, пулсизлик, футболчиларни ҳимоя қилаётган ПФЛ, терма жамоа, ёшликдаги юлдузлик касали, Уругвайга сафар қилган чоғида дадасининг вафот этгани, умуман олганда шу ва шунга ўхшаш бошқа кўплаб қизиқарли мавзуларда гап борди. Шуни эътироф этишимиз керакки, Санъат нафақат ажойиб футболчи, балки ажойиб инсон эканлиги билан ҳам ҳурматимизни қозонди. У теранг фикрлайдиган, ҳаётда ширин ва аччиқ кунларни кўриб келаётган инсон, фикрлашлари анча жиддийлашган ҳамда  ростгўйлик унинг учун устивор вазифага айланган. Биз у билан суҳбатда яна бир карра Санъат Шиховни кашф этдик десак муболаға қилмаган бўламиз. Ишонамизки, футболчи билан бўлиб ўтган суҳбат асло сизни зериктирмайди ва ўқиганингиз учун афсусланмайсиз.

«Кучли олтиликка кирганимиздан кейин мукофот пулларисиз ўйнашимизни айтишди»

- Санъат, Суперлиганинг янги формати бўйича «Бухоро» клуби кучли олтиликка киргунича яхши ўйин кўрсатганди, аммо кейинчалик бунинг аксини кузатдик. Аслида нима бўлганди?

- Суперлиганинг бу форматида яхши ва ёмонлар тарафлари ҳам бўлди. Яхши тарафи шундай бўлдики, кучли олтиталикка кириш учун ҳамма жамоалар бор кучи билан ўйнашди, майдонда чинакам рақобат бўлди. Шу томонлама чемпионатимизда ўсиш бўлди. Кучли олтилик билан қуйи олтилик ажралганидан кейин бизнинг жамоа юқори олтиликдаги энг кучсизи бўлиб қолди. Бунинг эса ўзига яраша сабаблари бор. Кучли олтиликка кирганимиздан кейин клуб раҳбарияти билан футболчилар ўртасида учрашув бўлди. Одатда раҳбарлар ҳар доим ўйинчиларнинг кайфиятини кўтарадиган, руҳлантирадиган гапларни айтишади, тўғрими? Аммо у ерда шундай гап бўлдики, улар бизни руҳлантиришнинг ўрнига, клубда молиявий томондан муаммолар бўляпти, энди бу ёғига ҳар бир ғалаба учун бериладиган мукофот пулларисиз ўйнайсизлар, деган маънони билдирувчи гапларни айтишди. Кучли олтиталикка кирганимиздан кейин «Бухоро»да ҳамманинг руҳияти тушиб кетди. Пул йўқлигини биласиз ва пулсиз ўйнашга мажбурсиз. Нимага бундай бўлди деган савол туғилади. Биласизми, клуб раҳбарияти томонидан олдимизга қўйилган вазифани бажариб, Суперлигада қолдик дея эътиборсизлик бошланди. Шу нарсани футболимиздаги энг катта камчилик деб ҳисоблайман. Биласизми, бундай пайтда футболчилар ўзларини қандай ҳис қилишади? Ишлатиб, ишлатиб кейин сизни кераксиз буюмга чиқариб қўяди-ку, ўзимизни худди шундай ҳис қилдик. ПФЛга ўзбек футболининг мухлиси сифатида маслаҳатим бор: ПФЛнинг бу йилги сиёсатини тўлиқ қўллаб-қувватлайман. Йил бошланиши олдидан клубларнинг йиллик бюджети тасдиқланади, ПФЛ ҳаммага бир хил тарзда йиллик сметани 20 ёки 25 миллиард миқдорда бўлишини қатъий белгилаши керак ва бунинг учун ҳаммага бир хил имконият бериши лозим. Агар сенда шунча смета йўқми, у ҳолда чемпионатга қўйилмаслигига қатъий туриб олиши лозим. Ўша ПФЛнинг талабидан нечта жамоа ўтса, фақат ўшалар ўйнасин. 10 та бўладими ёки 8 тами фарқи йўқ. Нимага ҳар доим футболчилар жабр кўришлари керак? Ахир уларнинг ҳам ўз ҳаёти ва оиласи бор-ку. Қизиқ, ҳаммаси футболчиларни текинга ўйнатгиси келади. Қани, бу ерда тенг ҳуқуқлилик? Майдонда раҳбарият ёки бошқалар эмас, биз футболчилар ўйнаймиз-ку. Майдонда меҳнатни биз қиламиз, аммо пулини бошқалар олишади. Йил 12 ой бўлса, шундан 11 ойини доимий тарзда меҳнат, машғулот ва ўйинлар билан ўтказамиз. Оиламизда узоқда бўламиз. Шуми бизга раҳмати?! Мухлисларни ҳам тушунаман, агар биз яхши ўйнамасак уларнинг ҳам кайфияти тушиб кетади. Кучли олтиталикка кирганимиздан кейинги кўрсатган ўйинларимиз учун бухоролик ишқибозлардан узр сўрайман. Бундай вазият бўлишига мухлис айбдор эмас. Ютқазган ўйинларимизда ортимизда ўйинни сотишди ва яна шунга ўхшаш ҳал хил бўлмағур гапларни ҳам эшитдим. Лекин мен ўзим учун жавоб бераман. Мен ҳеч қачон болаларимга харом топилган пулни едирмайман. Бу масала бўйича бировга тушунтириш беришга мажбур эмасман, чунки Худо кўриб турибди, ҳаммасини. Лекин ичимизда бундай ишлар билан шуғулланадиган футболчилар йўқ, бунга ишонаман.

«Маош бермаса, футболчи пулни ўйласинми ёки ўйинними?»

- «Бухоро»даги бундай муносабат албатта ҳеч бир футболчига ёқмайди. Бундан чиқди, клубни тушкун ҳолатда тарк этдингизми?

- Йўқ, «Бухоро»ни тушкун кайфиятда тарк этмадим. Ҳар бир ўйинчи ҳам қаерда эътибор ва шароит яхши бўлса ўша ерда ўйнагиси келади. Боя сизга ривожланиш йўлини айтдим, чиндан ҳам ҳамма жамоа пуллик бўлса, шунда ривожланиш бўлади. Мақсади йўқ жамоада ўйнасангиз, ким ҳам бемақсад ишлашни хоҳлайди? Агарда «Бухоро»да аҳвол яхшиланмаса у ердан кетиш ҳақида олдиндан ўйлаб юргандим. Лекин бухоролик мухлислар учун афсусланаман. Бундай шаҳарга ўз олдига катта мақсадларни қўйган жамоа ярашади. Лекин Бухорода яна яхши жамоа тузишади деб умид қиламан.

- «Бухоро»нинг сизлардан қанча миқдорда қарзи қолди?

- Кўтарма пулининг тенг ярми берилмади. Ғалаба қозонган ўйинларимиздаги мукофот пулларини энди беришмаса ҳам керак, майли бунга розиман. Ойлик маошларим билан кўтарма пулимнинг қолган ярмини беришса бўлди. Бу гапларим билан дардимни достон қилмоқчи эмасман. Биз ПФЛга бу борада расмий хат билан мурожаат қилганмиз ва ушбу ташкилот пулларимизни ундириб бериш бўйича ҳаракатни бошлаган. Бунинг учун ПФЛга раҳмат. Ҳали шу пайтгача ўзбек футболида бунақаси бўлмаган. Футболчиларни ҳимоя қилиш ва пулларини ундириб бериш бўйича ПФЛнинг қилаётган ишлари таҳсинга лойиқ. Олдинлари эса вазият ҳаттоки шу даражага етиб борардики, футболчиларни ҳеч ким ҳурмат қилмасди. Масалан, мен ўйнаган клублардан пулларим қолиб кетган. Уларга пулларимизни ундириш мақсадида федерацияга ёзаман десак, менга деса ундан каттасига ёзмайсанми, дейишарди. Ҳозир эса Худога минг бор шукрки, футболчиларнинг ҳуқуқлари ҳимоя қилиняпти. Умид қиламанки, бундан кейин ҳам иш унумдорлиги шундай давом этади. Нимагаки, футболчилар ҳимояланиши шарт. Футболчи ҳеч нимани ўйламасдан фақат футбол ўйнаши керак. Мухлислар эса нимага футболчилар ўйнашмайди деб кўп сўрашади. Лекин ўйинчи футболни эмас, пулни ўйлаб юрса қанақасига ўйнасин, тўғрими? Оилангизда муаммо бўляпти, уларга пул керак, сиздан пул  сўрашяпти, аммо клубда тўрт ойдан бери маош олмаяпсиз, мана шундай пайтда сиз футболни ўйлайсизми ёки пулними? Мана шундай пайтда устингиздан кулгандек қилиб, орият учун ўйнанглар деса, пул бўлмагандан кейин ор қоладими? Ахир уйингизда қора кўзлар дадам пул топиб келармикин, нимадир олиб келармикин деб кутиб ўтирса-ю, сиз ор учун ўйнаб юраверасизми? Нимага вазиятнинг бу томонини ўйлашмайди? ПФЛ эса аста-секин бундай муаммоларни бартараф этяпти. Шундан сўнг футболчилар ҳам анча-мунча хотиржам бўлиб қолишди. Энди улар ҳеч нимани ўйламасдан фақат футбол ўйнашни бошлашяпти.

- «Бухоро»да кўтарма пулларимнинг ярми қолиб кетган деяпсиз. Сир бўлмаса, бу қанча миқдорни ташкил қилади. Шунингдек, клубнинг сиздан қанча ойлик маош қарзи қолган?

- Мени ҳеч нимадан яширадиган нарсам йўқ, бемалол айтардим. Аммо шартномада олаётган пуллар сир тутилиши ҳақида банд бор. Аслида эса қарздорликнинг миқдорини айтиш менга қийинчилик туғдирмайди. Агарда пулларнинг миқдорини айтсам, менга клуб томонидан катта жарима қўлланилиши мумкин. Эшитишимча, ПФЛ янги шартномалар устида иш олиб бораётган экан. Футболчиларнинг ойлик маошлари қанча эканлигини мухлислар билишга ҳаққи бор. Аслида футбол оламида кимнинг қанча ҳақ олаётгани очиқ-ойдин айтилади. Бизда эса ҳали ҳам сир тутилишига очиғи тушунмайман. Кимдан сир сақланади? Бунга ПФЛнинг алоқаси бўлмаган ва асосан бундай бандни клубларнинг ўзлари ўйлаб топишган.

- Сизни «Навбаҳор» билан шартнома тузганингиз ҳақидаги хабарлар ҳам тарқалди…

- «Навбаҳор» жамоаси билан ҳозирча оғзаки келишганман, аммо ҳали шартнома тузганим йўқ.

«Футбол мен учун касб»

- Футбол сиз учун хоббими ёки касбми?

- Футбол мен учун касб. Мени бошқа пул топадиган бизнесим йўқ. Ёшлигимдан айнан футболни ўзим учун касб қилиб танлайман деб ният қилганман. Шунинг учун 12 ёшимдан уйимдан чиқиб кетиб, Тошкентга келганман. Бунинг учун ота-онамга минг раҳмат. Ахир 12 ёшли болани бошқа, олис шаҳарга юборишнинг ўзи бўладими? Мен Тошкентдаги Чиғатой футбол мактабига автобус ва метроларда қатнаб шуғулланиб юрганман. Мен футбол орқали оиламни боқаман. Шунинг учун ўз касбимга жонимни бериб, сидқидилдан ишимни бажаришга ҳаракат қиламан. Вақти келиб футболни тугатамиз. Ўшанда фарзандларимга айтиб бериш учун фаолиятимда эслашга арзигулик натижа қолишини хоҳлайман. Шунинг учун меҳнат қиламан. Қачондир футболдан кейин кўча-куйда одамлар мени кўриб таниб қолишганида сиз бизнинг жамоамиз учун ўйнаб ёрдам бергансиз, бунинг учун сизга раҳмат дейдиган гапни эшитиш учун қўлимдан келганича яхши футбол ўйнашга ҳаракат қиламан. Яна бир гап: бу йил Ўзбекистон терма жамоасига ҳам чақирилдим. Бунинг учун Тимур Кападзега раҳмат. Уругвай ва яна бошқа рақибларга қарши ўйинлар, умуман айтганда, терма жамоада ўтказган ҳар бир куним мен учун қадрли бўлди. Ўшанда кўрдимки, Кападзе мисолида футболимиз учун келажакда катта  асқотадиган ажойиб мураббий етишиб чиқяпти. Биласизми, Уругвай билан баҳсда улар 100 фоиз кучи билан ўйнашмагандир, аммо ўшанда Ўзбекистоннинг қандай имкониятларга қодир эканлигини кўрдим. Ҳозирги етишиб чиқаётган ўзбек мураббийларининг салоҳияти кучли. Улуғбек Бақоевнинг тажовузкор ҳаракатларига мос мураббий Ўзбекистонда бўлмаса керак. У ўйин пайтида биздан ҳам ана шундай тажовузкор ўйинни талаб қиларди. Бахтиёр Ашурматов ҳам ажойиб мутахассис. Балки ҳозир ўзбек мураббийларининг янги авлоди етишиб чиқаётгани билинмаётгандир. Аммо вақи келиб бу жуда  катта асқотади.

«Ҳозирги пайтда терма жамоанинг даражасидаги футболчи эмасман»

- Шунингдек, сизни Эктор Купер миллий терма жамоанинг йиғинига ҳам чақирди. Аммо кейинчалик сизни четлаб ўтди. Шундан кейин Купер талабига мос тушадиган футболчи эмасдирман, деган ҳаёллар келдими?

- Ҳа, бундай хаёллар ўтди. Мен шундай инсонманки, ўз Ватанимни жонимдан ортиқ яхши кўраман. Бу гапим билан кимгадир «пахта» қўймоқчи эмасман. Шунчаки, ёшлигимдан ватанпарварлик руҳи остида тарбияланганман. Терма жамоанинг иккита йиғинида, иккита турлича мураббийларнинг қўл остида қатнашдим. Бири ҳужумкор услубни ёқтирса, иккинчиси ҳимоявий услубни хуш кўради. Тимур Кападзе мени чап қанот ҳимоясида синаб кўрган бўлса, Эктор Купер ўнг қанот ярим ҳимоясида синади. Тимур Кападзе мендан ҳужумкор ҳимоячи сифатида фойдаланди. Куперга келадиган бўлсак, унинг услубини ҳимоявийлигини ёмонламоқчи эмасман. Лекин бунинг меваси албатта беради. Мухлислардан битта илтимос: фақат қўллаб-қувватласинлар. Купер кейинчалик мени чақирмагани учун қаердадир хато қилгандирман деб ўйладим. Мен ҳамма айбни ўзимга оламан. Чунки тўлиқлигича ўзимни кўрсата олмадим. Лекин бир нарсани очиқ тан олишим керакки, мен ҳозирда терма жамоа даражасидаги футболчи эмасман. Лекин Купер мени йиғинга чақирган пайтда терма жамоа даражасида эдим. Кейин эса клубда ҳар хил салбий ҳолатлар бўлгач, бу иштиёқимга ҳам таъсир қилди. Руҳий томондан оз-моз муаммоларим ҳам бўлди. Айниқса, дадамни вафот этгани менга оғир зарба бўлди. Бундан икки ойча олдин бувамни ҳам бериб қўйгандик. Дадам мени футболга етаклаганди, ҳар доим ўйинлардан кейин таҳлил қилардик, ҳеч қачон мени зўр ўйнадинг демасдилар. Камчиликларимни айтиб, маслаҳат берарди. Дадам менинг суянчигим эди. Лекин  мана шундай инсондан айрилганимдан кейин ўзимда куч топа олмадим. Энди-энди ўзимга келяпман. Тўғри, бу Худонинг иродаси деб ўзимни овунтиряпман. Чунки бундан буёғига энди дадам йўқ. Шу боис бундай пайтда Купер мени чақирмасдан тўғри қилди. Аммо ҳали яна терма жамоага қайтишни мақсад қилганман.  Энг ачинарлиси дадам йиллар давомида мени терма жамоадан таклиф олишмни кутди. Лекин менинг термадаги биринчи ўйнаган ўйинимни кўра олмади. Биз Уругвай билан 8-июлда ўйнагандик. Ўшанда Рамазон ойи эди, дадам эса 5-куни вафот этди, мен ҳаттоки жанозасида ҳам қатнаша олмадим. Шуниси менга ёмон алам қилди. Биласизми, терма жамоага чақирув олганимда дадам менга терма жамоа либосини кийганингда уни оқлагин, бутун халқ сенга қараб туради, деб насиҳатлар билан сафарга жўнатганди. Аммо сафарга кетганимдан кейин орадан уч кун ўтгач, оламдан ўтиб қолди. Уругвайдалигимда уйимдагилар бу нохуш хабарни менга айтишмаганди. Мен эса ўша ўйинда ўйнадим, кейин нега уйдагилардан ҳеч ким мен билан алоқага чиқмаяпти деб ҳайрон бўлдим. Ҳаттоки, дўстларим ҳам алоқа қилишмади. Сафардан келганимдан кейин акамдан бу хабарни эшитгач, карахт аҳволга тушиб қолдим. Ўша вазиятда нималар юз бераётганини англамай қолдим. Аслида эса сафардан жуда катта таассуротлар билан келгандим. Дадамга ўз таассуротларимни, Луис Суерасларни кўрганим ҳақида айтиб бермоқчи эдим. Лекин юрагимда армон бўлиб қолди.

- Терма жамоага муносиб футболчи қандай бўлиши керак?

- Ҳимояда яхши ўйнай олишни билиш керак. Ўйлайманки, Купер ҳаммасини тўғри қиляпти. Биринчи навбатда ички муҳитни, тартиб-интизомни ўзининг назоратида ушлаб турибди. Унинг талабидаги футболчи бўлиш учун боя айтганимдек, албатта ҳимояда ҳам яхши ўйнай олишни билиш керак. Ҳар холда мен шундай тушундим. Лекин яна бир томони борки, терма жамоамизнинг ўйини асосан ҳужумкор ўйинга мослашган. Бизда техникаси яхши бўлган футболчилар кўп. Купернинг тактикаси бўйича фақат шу жиҳат муаммо бўлиши мумкин. Бизда барибир аксарияти ҳужумкор ўйинчилар. Ёдингизда бўлса, 2008 йили Саудия Арабистони бўлган Осиё чемпионатида биз бутун мусобақа давомида ҳимояланиб финалга чиққандик. Менимча, бу тактика ёрдам ҳам бериши мумкин. Агар ёрдам бермайдиган бўлса, бу катта танқидларга сабаб бўлиши мумкин. Лекин Купер талабчан, у менга ёқди. Барибир жаҳон даражасидаги мутахассис. Бу номни ундан ҳеч ким тортиб ололмайди. У бизда натижа кўрсатадими-йўқми, шундоқ ҳам у топ-савиядаги мураббий. Мухлислар унга босим қилмасдан ишонишлари керак. Бунгача ҳамма Умид Аҳмаджоновдан хорижлик катта тажрибага эга бўлган мураббий олиб келишни сўрашди. Мана, олиб келди-ку. Энди озгина сабр қилиб, унга имкон беринглар. Бундан ортиғини олиб келиб бўлмасди. Бу гапларни футболчи эмас, оддий мухлис сифатида айтяпман. Шундай мураббийни олиб келгани ва футболимизни янги даражага олиб чиқаётгани учун Умид Аҳмаджоновга ҳам раҳмат айтаман.

«Афсуски, футболчиларда клубларга нисбатан ишонч йўқолган»

- Бизда шартномалар асосан бир йилга тузилади. Хориж тажрибасига ўхшаб 3-4 йиллик битимларга эга эмасмиз. Бу нима билан боғлиқ? Футболчи билан раҳбариятнинг бир-бирига ишончи юқори эмаслигиданми?

- Бир йиллик шартномалар футболчининг ўша клубга ишонмаслигидан келиб чиқиб қўйилади. Агар сизга клубга тўлиқ ишонсангиз ва ҳар тарафлама ҳимояланганингизга ишонсангиз нега 2-3 йиллик шартномаларга қўл қўймаслик керак? Афсуски, футболчиларда клубларга нисбатан ишонч йўқолган. Узоқ муддатли шартномалар аслида футболчиларга яхши, чунки унинг иш жойи тайин бўлади. Лекин айрим клуб раҳбарлари келаси йили ўзи яна шу ерда ишлаш ёки ишламаслигини билишмайди. Шунинг учун бу йил ҳамкорлик қилиб турайлик, келаси яна яна ишласам, шартномани узайтирамиз дейишади.

- Кўпчилик ўйинингиздаги имкониятларингизни кўриб хорижда ҳам тўп суришингизни кутганлар бўлган. Аммо ҳалигача ўзимизнинг чемпионатдан нарига ўтмаяпсиз. Нима учун?

- Кўриб чиқишга арзигулик таклиф бўлмади. Агар сизга таклиф билан чиққан клубнинг сизга бераётган пули ўзимизда топаётган пулингиздан озгина фарқ қилса, четга кетишнинг нима кераги бор? Сал камроқ бўлса ҳам ўзимизда, уйда ўйнаган яхши, четда сарсон бўлиб юргандан кўра. Малайзия, Таиланд каби чемпионатларга боргандан кўра бормаган яхши. Агарда сизга мўмайгина пул таклиф қилишса, кейин бу ҳақида ўйлаб кўрсам арзийди.

«Ёшлигимда йўқотилган йиллар учун ҳалигача ачинаман»

- Сизни ёшлигингиздан кузатиб келамиз. Ўсмирлар ва ёшлар терма жамоаларида ўйнаб танилгандингиз. Яъни, Санъат Шихов сифатида анча эрта танилгансиз. Ўшанда ҳамма сизга нисбатан келажаги порлоқ футболчи деган иборани ишлатишган. Лекин доим ҳам ҳаёт бир текис давом этавермайди. Бунгача биз ишонган ёшларнинг кейинчалик «йўқолиб» кетганларини ҳам кўрдик. Санъат Шиховнинг ҳали ҳам футболда  айтадиган сўзи борми? Ёки ҳозирги ўйинингизни максимал кўринишда деб ўйлайсизми?

- Бундан кейин ҳам салоҳиятимни 100 фоизга ошира олишимга ишонаман. Сиз айтган гапингизга қўшиламан, ростдан анча эрта мухлисларга танилгандим. Келажаги порлоқ деган иборани унчалик ёқтирмайман. Бизнинг менлатитет ҳали бу даражани кўтара олмайди. Яъни, ёшларимиз ҳали бундай сўзларни кўтара оладиган даражада эмас. Бизда ҳали профессионалик юқори эмас. Болани бошидан осмонларга кўтарамиз, аммо кейин ўша боланинг бурни кўтарилиб кетади. Мен билан эса шундай бўлганди. Лекин бурним кўтарилиб кетган демаган бўлардим. Бунинг бошқа сабаби бор. Йўқотилган йилларим учун ҳозиргача афсусланаман. 17 дан 21 ёшимгача бўлган йилларим учун ҳалигача ачинаман. Кўп ёшларга ўз устингда ишлагин деб кўп айтаман. Ўша пайтда эса мени ҳозиргидек ёнимда маслаҳат бериб турадиган одам бўлмаган. Ўша пайтларда ўзимча ҳар доим мана шундай ёш, иқтидорли бўлиб юраман деб ўйлардим, аммо бу нотўғри. 2011 йили Равшан Ҳайдаров менга ишламасанг, бу ҳаётда ўрнингни топа олмайсан деб тушунтирганидан кейин ўз устимда ишлашни бошлаганман. Бу маслаҳатлар ва ишонч учун Равшан Ҳайдаровга раҳмат айтаман. Ўша одам мени тўғри йўлга бошлаган. Тан оламан, характерим жуда оғир эди. «Пахтакор»далигимда Самвел Бабаян кўп бор можаролашардик. Ҳеч қачон ўз клубингнинг бошлиғи билан зиддиятга бормаслик керак. Сен ҳақ бўлсанг ҳам, бошлиғингнинг олдида ноҳақ бўлаверасан. Ҳозирги ёшларга ҳам ҳеч қачон бошлиқ билан сен-менга бормасликни айтяпман. Афсуски, хатоларимни кеч англаб етганман. Мен ўша йўқотилган йилларда Бабаян билан кўп марта тортишганман. Бу ишим нотўғри бўлган. Бундай қилмаслигим керак эди. Характеримни бир жойга йиғиштириб, ҳақлигимни майдонда исботлашим керак эди. Бунинг ўрнига эса майдондан ташқарида мен ҳақман деб улар билан зиддиятга боравердим. Ўшанда Равшан ака Ҳайдаров менга олтинга тенг маслаҳатларни берган. Ўшандан бери Равшан аканинг гаплари миямга ўрнашиб қолган. Бизда бирор-бир кўзга кўриниб қолган болани бироз мақтаб қўйса, эртага ўша бола «йўқолади», ўзича юлдузга айланиб олади. Футболни бир кун келиб тугатасан ва ўшанда бировнинг кўзига тик қарай олишинг керак. Агар характеринг қурбонига айлансанг, эртага сени ҳеч ким эсламайди. Мана, Одил Аҳмедов, Сервер Жепаров, Тимур Кападзеларга қаранг. Булар ўзини юлдуз ҳисоблашмайди. Масалан, Одил ака жуда оддий бола. Мен у билан ёшлигимдан «Пахтакор»да бирга ўйнаганман. Яқинда миллий терма жамоанинг йиғинида кўришдик, олдин «Пахтакор»да қандай бўлса, ҳозир ҳам ўша Одил ака. Бунга шунчаки қойил қолиш керак. Шунинг учун ҳам унга ўхшаган футболчилар ўсишяпти. Агар икки метр узоқликда Одил ака ким биландир гаплашаётган бўлса, овози эшитилмайди. У доим камтар бўлиб қолган ва камтарга камол деб бежизга айтишмайди. Агар сиз ўзингизни юлдуз деб ҳисобласангиз, бу пастга қулаётганингизни билдиради.

«Футболчи  учун китоб ўқишнинг фойдаси катта»

- Нима деб ўйлайсиз, футболчиларга китоб ўқиш зарурми? Масалан, сиз қандай китобларни мутолаа қиласиз.

- Зўр савол бўлди. Футболчи учун китоб ўқишнинг катта фойдаги тегади. Бу нимани беради? Масалан, ақлий фикрлаш доирасини кенгайтиради. Бу футболчи учун жуда керак. Ахир футболчи майдонда тез фикрлаши керакку, бунда эса китобнинг ўрни катта. Шунингдек, тарихий китобларни ҳам кўп ўқиб туриш керак. Ана ўшанда одам руҳланади. Тарихда аждодларимизнинг қандай кароматлар кўрсатганини билган кишида бошқача руҳланиш сезилади. Мактаб ҳамда коллежда тарих фанидан баҳоларим 4 ва 5 бўлган. Тўғри, бошқа фанлардан баҳоларим паст бўлган. Шунга қарамай, ўзимизнинг тарихимизга қизиқишим катта бўлган. Масалан, Хоразмнинг тарихи қандай бўлган, Жалолиддин Мангуберди қандай ишлар қилган, буларни албатта ҳамма билиши керак. Ватан учун одамлар жонини беришган. У пайтларда ватанпарварлик олий даражада бўлган. Ватан – бу аввало оилангиздан бошланади. Ўзбекистон тарихига қизиқишим катта бўлган. Амир Темурнинг жанглари, Заҳириддин Муҳаммад Бобурнинг ҳаёти, 12 ёшида қандай қилиб тахтга ўтиргани, хуллас шунга ўхшаш қизиқарли воқеаларни ўқиб чиққанман ва шундан сўнг менда ватанпарварлик туйғуси кучая бошлаган. Ҳозирги ўсиб келаётган ёш футболчиларимизга албатта тарихий китобларни ўқишни маслаҳат бераман. Бунда катта гап бор. Раҳматли дадам айтарди, ўз тарихингни билмасанг қандай яшай оласан, дерди. Мен иккита фанни яхши кўрганман: булар – тарих билан жисмоний тарбия. Бундан ташқари, Тоҳир Маликнинг «Шайтанат» асарининг тўртта фаслини ҳам ўқиб чиққанман. Уйимда ҳозиргача сақланади. Ҳар биттасини тўрт мартадан ўқиганман десам ҳам бўлади. Шунингдек, Абдулла Қодийрининг «Ўтган кунлар» асарини ҳам ўқиб чиққанман. Лекин охирги пайтларда китоб ўқимадим. Ҳозирча иккита китобни ўқишни хоҳлаяпман. Биттаси Гвардиоланинг китоби ва Криштиану Роналдунинг ўз ҳаёти ҳақидаги китобини ўқимоқчиман.

Шуҳратбек Жўраев суҳбатлашди.