Машарипов нега Европага кетмади? Бу трансфердан ўзбек футболи нима ютади?

Жалолиддин Машариповни бир неча йиллардан бери ўзбек футболидан Европага кўчиб ўтиши тахмин қилинаётган эди. Ўзбекистонда мавсум якунлангач, кутилмаганда «Пахтакор» ўз етакчиларини қўйиб юборишни бошлади. Аввалига жамоа мураббийи Шота Арвеладзе «шерлар»ни тарк этди. Кейин эса, клуб сардори Жалолиддин Машарипов ҳам кетди. Унинг кетгани ҳеч кимни ҳайрон қолдирмади, бироқ Жалолиддин кутилганидек Европага эмас, Осиёга йўл олди. Хўш, бу қарор ўзини қай даражада оқлайди? Бугун ушбу трансфер ҳақида суҳбатлашамиз.

«Пахтакор» нега уни қўйиб юборди?

«Пахтакор» узоқ муддат Жалолиддини ўз таркибида ушлаб қолди. Жалол ОЧЛда анча йиллардан бери ўзини кўрсатиб келмоқда. Бундан аввалроқ ҳам Тошкент клубидаги ўйинлари билан кўплаб ғарб клубларининг эътибор марказига тушган эди. Машарипов майдонда эркин тўп суриши, техник етук эканлиги сабабли терма жамоа либосида ҳам кўплаб скаутларнинг эътиборини тортгани рост. Айниқса, сўнгги мавсумларда унинг Европа клубларидан бирига ўтиши ҳақида миш-мишлар урчиб кетди. Туркия, Австрия, Бельгия клубларидан унга таклифлар бўлгани ҳақида ўзбек нашрлари маълум қилди. Жалолиддининг ўзи ҳам кетиши ҳақида турли интервьюлар берди. Ҳатто, «Пахтакор»ни кичик сумма эвазига ўзини қўйиб юбормаслиги ҳақида ҳам маълум қилди. Воқеалар шу даражада ривожландики, Машарипов клубдан кетмасликдан бошқа чора топа олмай қолди. У билан суҳбатлашган барча журналистлар бошқа клубга ўтиш ҳақида савол берар, Жалол ҳам ҳар сафар мақсади Европа эканлигини такрорлар эди. Оқибатда, мухлислар ва ОАВ Машариповга ўзи билмаган холда босим ўтказишга тушиб кетди. Футболчининг ижтимоий тармоқлардаги кузатувчилари унинг Европага кетиши лозимлигини тўхтамай бонг уришди. Оқибатда, футболчида кетишдан бошқа чора қолмади. Унинг Ўзбекистон чемпионатини тарк этгани кўпчиликнинг хурсанд қилди, аммо унинг Европага йўл олмагани дилни хира қилди. Ўзбек чарм тўп мухлислари Машариповни кучли бешликда, ҳеч бўлмаганда Россияда тўп суришини кутган эди. Якун эса, Саудия Арабистонининг «Ал-Насср» жамоаси бўлди. Баъзи мухлисларимиз Машариповнинг Саудия Арабистонига йўл олганига хафа ҳам бўлди. Кўпчиликда вингернинг Европа ҳақидаги интервьюлардан сўнг, Машариповнинг «Ал-Насср» билан шартнома тузиши негатив фикр уйғотди.

Нега Европага эмас, Осиёга?

Футболчининг Европага йўл олиш учун барча имконият мавжуд эди, бироқ асосий поездлар аллақачон кетиб бўлган эди. Машарипов шаклланган футболчи бўлса-да, унинг ёши 27 дан ошди. Бу ёшда Европа уёқда турсин, Россиядаги ўртамиёна жамоада тўп суриш ҳам катта воқеа. Аслида, Жалолиддин кетиш учун анча олдин ҳаракат қилиши лозим эди. Ёдингизда бўлса, Элдор Шомуродовнинг SPORTS.ru га берган интервьюсида Европага йўл олиш учун нималар қилганини ошкор қилган эди. Элдор Европага йўл олиш мақсадида хориж агентлиги билан келишув имзолаган ва ҳаракатни 21 ёшда бошлади. У кучли бешлик клубларидан тўп суриш учун махсус режа ишлаб чиқди. Унинг агенти берган маълумотларга қараганда, Элдорнинг расмий вакиллари «Ростов»дан сўнг, уни Европага ўтиши учун бутун жамоа бўлиб иш олиб боришган. Элдорнинг «Женоа»га қадар босиб ўтган йўли ортида жуда катта меҳнат ётибди. Жалолиддин Машарипов эса, кетиш бобида камроқ ҳаракат қилди. Буни тан олиш лозим. У «Пахтакор» сафида ўзи учун «комфорт зонада» эди. Бир неча йиллар давомида Суперлигадаги рақибларини осонлик билан алдаб ўтди, голлар киритди. Ўйиннинг энг яхши футболчиси бўлишини одатий холга айланиб қолди. Тошкент клубига катта пуллар келгач, Машарипов кетиш ҳақида камроқ фикр юритишни бошлади. Уни Тошкентда ҳамма нарса қониқтиришни бошлади. Яхши маош, қулай шароит ва мухлислар меҳри. Боз устига,терма жамоадан чақирув ҳам муаммо бўлгани йўқ. Шу боис, Машарипов ўзининг келажаги ҳақида Элдор сингари жон куйдирмади. Вақт ўтган сари Машарипов билан қизиқиб қолган клублар сони камайиб борди. У 25 ёшга тўлгач, амалий жиҳатдан унга Европа клублари эшиклари ёпилиб бўлди. Агар яна икки йил давомида «Пахтакор» сафида қолганида, Машарипов ҳатто Осиё клублари учун ҳам аҳамиятини йўқотар эди. Шу боис, Машарипов ўзига бўлаётган мухлислар томонидан босимни енгиб ўтиш мақсадида Тошкентни тарк этди. Тарк этганда ҳам, нисбатан кучлироқ бўлган Саудия Арабистони чемпионатига йўл олди. Шота Арвеладзе бундан бир неча ой аввал рус нашрига берган интервьюсида, ўзбек футболчиларини кескин танқид қилган эди.

«Ўзбек футболчиларга тушуниш қийин. Улар Ўзбекистондан бошқа ерда футбол йўқ деб тушунади. Яхши уй, машина ва каттароқ маош бўлса бўлгани. Улар орзу қилишни билмайди, режаларида Европада тўп суриш йўқ, аксарияти Араб клубларида каттароқ маошда тўп суришни афзал кўришади”.

«Пахкатор» бундан нима ютди?

Тошкент суперклуби бу трансфердан ҳеч нарса ютгани йўқ. Тан олиш лозим, «Пахтакор» бир неча йиллардан бери Машариповнинг супер имкониятларидан унумли фойдаланди. ОЧЛда гуруҳдан чиқди. Ўзбекистонда мутлақ ҳокимлик ўрнатди. Буни эвазига клуб Машариповни жамоадаги энг катта маош олувчилардан бирига айлантирди. Сардорлик боғичини топширди. Жамоани Шота Арвеладзе тарк этгач, клуб мутасаддилари келажак режалари бобида бироз иккиланиб ҳам қолишган кўринади. Яқинда SPORTS.uz нашри «Пахтакор» расмийларига ҳодиса ҳақида баёнот беришини илтимос қилди, аммо «шерлар» бу воқеани муҳокама қилишни истамади. Бугунги кунда «Пахтакор»нинг келажак режалари қандай бўлишини ҳеч ким айта олмайди. Клуб иккита йўлнинг бошида турибди. Бу вазият Жалолиддин учун кетиш имкониятини тақдим этди. Агар Арвеладзе кетмаганида, Машариповни «Пахтакор» қўйиб юбормас эди. Жалолиддин «Ал-Наcср»дан келиб тушган таклиф унинг учун ўз кучини бошқа чемпионатда синаб кўришга берилган сўнгги имкониятлардан бири эканлигини ҳис этди. Шу боис, уни бу трансфердан айблаш ноўрин. Машарипов қўлидаги имкониятлардан келиб чиқиб легионерга айланди.

Саудия Арабистони чемпионати қандай таъсир кўрсатади?

Ўзбекистон чемпионатида икки йилдан бери «Пахтакор» ҳокимлик қилмоқда. Бу вақт оралиғида Машарипов ўзининг энг юқори формасига чиқди ва тўхтатиб бўлмас кучга айланди. Бир мавсум давомида 50 та ассист қайд этишни ҳам уддалади. Шундай бўлса-да, бу уни тўлиқ қаноатлантирмагани аниқ. Машарипов ўз даражаси Ўзбекистон чемпионатидан ўзиб кетганини англаб бўлган эди. Шу боис, кетиш ҳақидаги фикрларини анча аввал оммага эълон қилишни бошлади. Бундан 2 йил илгари у билан бир тадбирда кўришиб қолган эдик. Ўша суҳбат давомида тушуниб етдимки, Жалолиддин кетиш учун руҳан тайёр эди. Афсуски, «Пахтакор» унинг ўрнини тўлдиришнинг имкони йўқлигини ҳис этди ва керакли паллада қўйиб юбормади. Агар Арвеладзе клуб билан шартномани чўзганида, ҳатто Саудия Арабистони клубига ҳам ўта олмаслиги аниқ эди. Умуман олганда, Саудия чемпионатининг савияси чакки эмас. Ҳар ҳолда, чемпионлик учун интрига тўлиқ сақланиб қолинган. Ушбу мамлакат клублари ОЧЛда зафар қучиш борасида етакчилардан бири саналади. Чемпионатда савияли легионерлар тўп суради. Тақвим футболчилар учун жуда қулай тузилган. Уларда дам олиш ва тикланиш учун қулай имконият мавжуд. Умуман олганда, Машарипов Ўзбекистондан чемпионатидан кучлироқ турнирга йўл олди - буниси аниқ. Унинг Европага кета олмагани эса, биргина Машариповга алоқадор эмас. Биз уни Европага юбориш орқали сифатли легионерга эга бўлишимиз мумкин эди, аммо бунга кеч қолдик. Шундай экан, сўнгги имоният сифатида нисбатан кучлироқ чемпионатга йўл олгани учун хурсанд бўлмасдан иложимиз йўқ. Жалолиддин Машарипов ҳозирча ҳеч қандай ОАВ билан алоқага чиққани йўқ. Бу «Пахтакор»нинг собиқ вингерига ярашмаган ҳолат. Жалолиддин доимо журналистлар билан суҳбатларда фаоллиги билан ажралиб турар эди. Энди эса, у билан алоқага чиқишнинг имкони бўлмаяпти. Шу боис, унинг айни дамда қандай руҳий ҳолатда эканлигини номаълум.

Машариповга бундан нима наф?

Тан олиш лозим, профессионал футболчининг фаолияти жуда қисқа. Агар жароҳатлар тўсқинлик қилмаса, футболчининг фаолияти узоғи билан 15 йил давом этади. Бу вақт мобайнида, у тўлиқ оиласи ва келажагини таъминлаб қўйиши лозим. Афсуски, футболчиларнинг аксарияти бундай имкониятга эга эмас. Айниқса, юртимиздаги кўплаб футболчилар 30 ёшдан кейин бошқа бир касб билан шуғулланишга мажбур бўлишади. Буни Жалолиддин жуда яхши билади. Бугунги қарсаклар, бугунги мақтовлар, халқ эъзози абадий эмас. Вақт ўз сўзини айтади. Ҳатто, Месси ва Роналду ҳам вақтни қувиб ўта олмади. Шундай экан, Жалолиддин шахс сифатида ўз келажагини таъминлаш мақсадида Саудиядан келиб тушган таклифга рози бўлиши табиий. Футболчилик фаолияти якунлангач, унинг келажаги қандай бўлиши мухлислар учун тушунарсиз. Шу боис, Машариповнинг қарорини ҳурмат қилишга мажбурмиз. У ўз келажаги, ўз оиласи учун «Пахтакор»ни тарк этган бўлиши мумкин. Унинг «шерлар» сафини тарк этиши Ўзбекистон чемпиони учун оғир зарба бўлиши турган гап. Унинг ўрнини тўлдириш учун ҳозирча «Пахтакор» ҳеч қандай трансферга қўл ургани йўқ. Бу, жамоанинг келажакда олдига қандай мақсадлар қўйишига боғлиқ. Айни дамда, ички биринчиликда машариповнинг даражасидаги ижрочи йўқлиги аниқ. Унинг ўрнини яхши легионер билан тўлдиришдан бошқа чора йўқ. Бу легионер қандай сифатда бўлиши эса, номаълум. «Пахтакор» олдига энди қандай мақсадлар қўйиши ҳам сўроқ остида қолмоқда.

Терма жамоа бу трансфердан ютдими?

Афсуски, Ўзбекистон Суперлигасининг даражаси баланд эмас. Чемпионлик учун курашишга қодир жамоалар бўлмаганидан кейин, ҳеч қандай интирига ҳақида гап сўз бўлиши мумкин эмас. Айниқса, Тошкент клуби бюджети катталашгач, бошқа клублар билан ўртадаги тафовут дарров сезилиб қолди. Бундай фарқда футболчи янги даражага кўтарила олмайди. Машариповнинг техникаси, дриблинги, узатмалари аллақачон савиялироқ чемпионат даражасига кўтарилган. Турнирнинг илк 10 та туридан сўнг, ким чемпион бўлишини аниқ бўлган мусобақада ўсишнинг имкони йўқ. Машарипов Саудия Арабистонига кетган бўлса-да, бу унинг учун олдинга ташланган қадам бўлди. Энди унинг учун ҳар бир ўйин финалга тенг. Энди уни Машарипов бўлгани учунгина ҳеч ким ҳурмат қилмайди. Энди унга, мамлакатнинг энг кучли футболчиси бўлгани учун қарсаклар бўлмайди. У Саудияда ҳаммасини бошидан бошлаши лозим.

Супер юлдузлар тўп сурган Саудия Арабистони клубида Жалолиддин ҳаммасини бошидан бошлаши лозим. Бунинг учун у тинмай меҳнат қилиши, ҳар бир ўйинга 100 фоиз кучини сарфлаши лозим. Бошида жуда қийин бўлиши турган гап, аммо бу ҳаракатлар унинг янги даражага чиқиши учун муҳим. Прогресс доимо катта меҳнатдан сўнг кўзга ташланади. Терма жамоа бу трансфердан фақат ва фақат ютади. Бунга шубҳа йўқ. Бир мавсум давомида деярли қаршиликка учрамайдиган клуб сафидаги Машарипов билан Саудия Арабистони биринчилигидаги Машариповнинг ўртасида катта фарқ бўлиши аниқ. Савияли мураббийлар қўл остида, Жалолиддин ўзининг янги қирраларини кашф этади деган умиддамиз. Ҳамюртимизни олдинда осон бўлмаган адаптация жараёни кутмоқда. Биз унинг фаолиятига омад ва зафарлар тилаб қоламиз.

Яҳёхўжа Улуғхўжаев