
"Юбкали Пеле" ҳақида эшитганмисиз?
Сиз аёллар футболи қироличаси ҳақида эшитганмисиз? "Йўқ", дейсизми!? Унда бу маълумотлар айнан сиз учун.
Баъзи давлатларда аёллар футболи ривожланган ва ривожланаётган бўлса, кўплаб мамлакатларда ҳаттоки бу ҳақида эшитишмаган. Аёллар учун бу спорт тури жиддий фаолият эмас, деб ҳисоблашади. Аслида, бундай эмас. Европада аёллар футболини ривожлантиришнинг замонавий босқичи ўтган асрнинг 60 йилларида бошланган. Ўша вақтдан бери халқаро мусобақалар ўтказилиб, улар орасида етакчилар АҚШ, Германия, Швеция ва Бразилия каби жамоалар ҳисобланади. Ҳакамларнинг таъкидлашича аёллар юқори аниқликка эга. Шунинг учун, голларнинг сони хавфли дақиқаларга тенг. Эркаклар футболи қироли Пеле бўлса, аёлларда эса Марта.
Марта 1986 йил 19 февралда Бразилиянинг Алагоас штатидаги Доис Риачос шаҳрида туғилган. У футбол ўйнашни маҳаллий кўчаларда бошлаган ва 14 ёшида "Васко да Гама" аёллар жамоасига қўшилган. Марта ўзининг профессионал фаолиятини Бразилияда бошлаган, кейинчалик Швеция, АҚШ ва бошқа мамлакатларнинг турли клубларида ўйнаган. У 2004–2008 йилларда Швециянинг "Умеа" ИК клубида ўйнаб, УЕФА Аёллар Чемпионлар Лигасида ғолиб чиққан. Шунингдек, у "Лос Ангелес Сол", "Голд Прайд", "Вестерн Нью-йорк", "Флеш" ва "Орландо Прайд" каби клубларда фаолият юритган.
Марта Бразилия терма жамоаси тарихидаги энг кўп гол урган футболчи бўлиб, 119 маротаба рақиблари дарвозасини ишғол қилган. У шунингдек, 17 та гол билан аёллар ва эркаклар жаҳон чемпионатлари ичида энг кўп гол урган футболчи ҳисобланади. Бундан ташқари, у ҳар икки жинс вакиллари орасида бешта турли Жаҳон чемпионатида гол урган биринчи футболчи бўлган. Бу ютуққа Криштиану Роналду 2022 йилда эришганди.
Шунингдек,Марта кетма-кет бешта Олимпиада ўйинларида гол урган илк футболчи бўлган. У Бразилия терма жамоаси билан 2004, 2008 ва 2024 йилги ёзги Олимпиада ўйинларида кумуш медални қўлга киритган. У 2004 йилги ФИФА U-19 аёллар ўртасидаги Жаҳон чемпионатида энг яхши футболчи сифатида "Олтин тўп" мукофотига сазовор бўлган. Шунингдек, 2007 йилги Аёллар ўртасидаги Жаҳон чемпионатида энг кўп гол урган футболчи бўлиб, "Олтин бутса" мукофотини ҳам олган ва Бразилияни финалга олиб чиққан.
Клуб даражасида Марта 2004 йилда Швециянинг "Умеа" ИК клуби билан УЕФА Аёллар Кубогини ютган ва мамлакатдаги турли жамоаларда ўйнаб, етти маротаба мамлакат чемпионлигини қўлга киритган.
2013 йил январь ойида, Марта 2014 йилги ФИФА Жаҳон чемпионатининг олтита элчисидан бири этиб тайинланди. У билан биргаликда Амарилдо, Бебето, Карлос Алберти Торрес,Роналдо ва Марио Загалло ҳам элчилар бўлишган.
2016 йил август ойида Марта Рио-де-Жанейродаги Олимпиада очилиш маросимида Олимпия байроғини олиб чиққан саккиз кишидан бири бўлган. БМТ Бош котиби томонидан у Барқарор Ривожланиш Мақсади элчиси сифатида тайинланган.
2009 йил январь ойида ФИФА томонидан “Йилнинг энг яхши аёл футболчиси” деб эълон қилинган куни, Марта АҚШдаги янги ташкил этилган Аёллар Профессионал Футбол Лигасининг "Лос Ангелес Сол” жамоасига уч йиллик шартнома асосида қўшилишини эълон қилиб, шундай деган эди:
“Мен учун энг муҳими — дунёнинг энг яхши футболчилари тўпланган жойда бўлиш. Улар айнан шу ерда буни амалга оширишга ҳаракат қилишмоқда. Америка лигаси ҳозир дунёдаги энг кучли лигалардан бири ҳисобланади. Шунинг учун, айнан ҳозир келишим керак эди.”
Марта 2009 йилги мавсумда 10 та гол ва 3 та голли узатма билан лиганинг энг яхши тўпурарига айланди. “Лос Ангелес Сол” мунтазам мавсум чемпионига айланди ва Аёллар Профессионал Футбол Лигасинг чемпионати финалига йўл олди.
“Лос Ангелес Сол” билан мавсум оралиқ даврида Марта “Сантос” жамоаси билан уч ойлик ижаравий шартнома имзолади ва “Копа Либертадорес” ҳамда “Копа до Брасил” мусобақаларида иштирок этди. Марта клубига ҳар иккала турнирда ҳам ғалаба қозонишда ёрдам берди — у “Либертадорес” финалида 1 та, “Копа до Брасил” финалида эса 2 та гол урди.
Марта 2010 йилги Аёллар Профессионал Футбол Лигасининг Юлдузлар ўйинида ҳам иштирок этди ва халқаро овозлар сони бўйича энг юқори натижа кўрсатгани учун жамоалардан бирига сардорлик қилди. У "Голд Прайд" жамоасини мунтазам мавсум чемпионлигига олиб чиқди ва финалда "Филадельфия Индепенденcе" жамоасига қарши ўйинда 2 та голли узатма ва 1 та голга муаллифлик қилиб, финалнинг энг яхши ўйинчиси, деб топилди. 2010 йил 17 ноябрда "Голд Прайд" жамоаси тарқатилгач, Марта эркин агентга айланди.
Давоми бор...
Динара Рустамова мақоласи
Фикрлар