Фаолиятимдаги бундай чорловдан энди воз кеча олмасдим - Самвел Бабаян билан катта суҳбат

«Локомотив»ни тарк этиб, Хитойнинг «Чангчун Ятай» клубига бош мураббий этиб тайинланган Самвел Бабаян яна барчанинг эътиборида. У «Локо»даги охирги ўйинини қадрдон клуби – «Пахтакор»га қарши ўтказди ва эртасига Хитойга жўнаб кетди. Сафарга кетиш олдидан эса Бабаян ўзининг охирги катта интервьюсини берди.

- «Локомотив» бунга қадар кетма-кет уч бор Ўзбекистон чемпиони бўлишга эришганди. Бундан ташқари, Кубок ва Суперкубокларни ҳам ютганди. Аммо бу мавсумда жамоа ҳеч қандай соврин ва унвонга эга чиқа олмай 2-ўрин билан кифояланди. Бунга муносабатингиз қандай?

- Дарҳақиқат, жорий йил клубни бир қадам ортга ташлади дейиш мумкин. Аммо футболда шунақаси ҳам бўлиб туради. Ҳар доим ютишнинг иложи йўқ. Қолаверса, клубимиздан 8 нафар футболчи кетганлигини ёддан чиқармаслик керак. Бу эса «Локомотив»нинг ўйинига ўз таъсирини ўтказмасдан қолмади. Уларнинг ўрнига келган янги ижрочилар кўникма ҳосил қилишда қийинчиликларга дуч келган бўлишлари мумкин. Шундай бўлса-да, охиригача кураш олиб боришди. Яна шуни қўшимча қилишим керакки, янги келганларнинг ҳаммасини мавсум давомида бир пайтда ўйнатишнинг имкони бўлмади. Бу йилги натижага тўхталсак, бундан ҳам яхшироғига эришишимиз мумкин эди. Лекин кераксиз пайтда жуда қимматли очколарни бой бердик. Бу ниҳоятда ачинарли. Масалан, қайд этилган олтита дуранг адолатдан бўлди дея олмайман. Биз сифатли футбол намойиш этган бўлсак ҳам баъзида дуранг билан кифояланишимизга тўғри келди. Шунингдек, захира ўриндиғининг торлиги, яъни, ўйинчиларнинг етишмаслиги ҳам ўз таъсирини кўрсатмасдан қолмади. Энди клуб бу муаммони бартараф этишга ҳаракат қилади. Умуман олганда, мавсумни қониқарли тарзда якунладик, дея хулоса чиқарсак бўлаверади. Чунки биринчиликнинг кумуш медалига ҳар ким ҳам эга чиқавермайди. Қолаверса, вице-чемпион сифатида «Локомотив» Осиё Чемпионлар лигасида иштирок этиш имконини қўлга киритди. Мавсумни қониқарли ўтди дея бемалол ҳисоблаш мумкин.

- Сизга қадар ўзбекистонлик бўлган мураббийларнинг хориж клубларида ишлашлари кузатилмаганди. Албатта, баъзилар терма жамоа ва клубда ишлашган. Аммо футболи кучайиб бораётган Хитой чемпионатида ишлаш биринчи бўлиб сизга насиб этяпти. Бу сиз учун олдинга ташланган катта қадам. Фаолиятингиздаги бундай чорловга тайёрмидингиз?

- Албатта, ўз кучимни хориж клубини бошқариш орқали синашни орзу қилгандим. Бугунги кунда Хитойда футбол ўта ривожланиб бормоқда. Мамлакатнинг олий ва биринчи лигаси доирасидаги учрашувларда стадионлар мухлислар билан доим гавжум бўлади. Эндиликда Хитойда замон талабларига жавоб берадиган инфратузилма йўлга қўйилган. 2017 йили менга шундай таклиф билан чиқишганди. Лекин ўшанда терма жамоа устози бўлганим боис таклифни рад этганман. Ваҳоланки, ўшанда хитойликлар менга рад этиш амримаҳол бўлган таклиф билан чиқишганди. Бироқ уларга жавобан ватан олдидаги бурчимни бажаришим кераклигини айтиб, таклифларини қабул қилмагандим. Бу йил эса улар яна менинг номзодимга қайтишди. Бу сафар стол атрофида ўтириб ҳаммасини бафуржа маслаҳатлашиб олган ҳолда якуний тўхтамга келдик. Раҳбарият олдимга «Чангчун Ятай»ни олий лигага қайтаришни вазифа қилиб қўйди. У ерга Ўзбекистон шарафини муносиб ҳимоя қилиш мақсадида кетяпман. Албатта, бу мен ва ўзим билан бирга Хитойга кетаётган ёрдамчиларим учун катта чорлов. Шу билан бирга бу таклифни қабул қилганимиз зиммамизга катта масъулият юклашини алоҳида таъкидлашим жоиз. Хитойда осон бўлмаслигини ҳозирдан ҳис қилиб турибман, лекин панд бериб қўймасликка ҳаракат қиламан. Боз устига Хитойда бошқача маданият, бошқача менталитет ва урф-одатлар борки, кўникма ҳосил қилиш осон бўлмайди. Бахтимизга хитойчани яхши биладиган таржимонимиз билан у ерга йўл оляпмиз. Ўша таржимон Хитойда анча ишлаб тажриба орттирган. Умид қиламанки, шундай мутахассис билан бизда кўникма ҳосил қилишда ортиқча муаммо бўлмаса керак. Умуман айтганда, Ўзбекистон шарафини Хитой футболида муносиб ҳимоя этишга ҳаракат қиламиз. Асосийси, биз бораётган клуб жуда иштиёқманд ижрочилардан таркиб топган. Таркибдаги футболчилар билан бемалол Осиё Чемпионлар лигасида иштирок этса бўлади.

- Миллий терма жамоани бошқариб юрган кезларингизда ЖЧ саралаш босқичи доирасида Тошкентда Хитойни 2:0 ҳисобида ютганимиздан сўнг хизматингизга шу юртдан таклифлар бўлганини эшитгандим. Аслида ҳам шундай маълумотлар ростми?

- Ҳа, ҳаммаси рост. Ўшанда биз жуда сифатли ўйин намойиш этгандик. Хитойни ўйиннинг барча жабҳаларида ожиз қолдирганмиз. Ҳисоб йирик кўриниш олиши мумкин эди. Аммо ўша беллашувда жуда кўплаб қулай вазиятлардан унумли фойдалана олмаганмиз. Айнан ўша беллашувдан сўнг Хитой Суперлигасидаги клублардан бири мени ишга чақирганди. Ўша клуб таркибида юлдуз мақомидаги ўйинчилар жуда кўп бўлиб, ҳаммаси ўз миллий терма жамоалари сафида етакчилар ҳисобланишарди. Бироқ терма жамоани бошқараётганим туфайли таклифдан воз кечишимга тўғри келган.

- Анзур Исмоилов айнан «Чангчун Ятай»да бир неча мавсум ўйнаган. Одил Аҳмедов ҳозир фаолиятини Чин юртида давом эттиряпти. Айтмоқчиманки, таклифни қабул қилишдан олдин бу икки футболчи билан шу ҳақида гаплашдингизми?

- Тўғри, бу масалада охирги пайтларда Анзур Исмоилов билан кўпроқ гаплашдим. Уни футболчи сифатида олиб кетишдан кўра ёрдамчим ролида ишга жалб этишни хоҳлаган бўлардим. Аммо айни чоғда Хитойдаги ишимда ўзимга кўмаклашадиган штабни танлаб бўлдим. Асосийси, Анзур менга жамоа ҳақида етарлича гапириб берди. Шунингдек, Одил Аҳмедов билан ҳам боғланиб, Хитой менталитети ҳақида сўрадим. Чунки Хитой – буюк давлат. Шундай мамлакатнинг маданиятидан бироз хабардор бўлиш зарар қилмайди. Умуман айтганда, сафарга чиқиш олдидан Хитой ҳақида ҳар томонлама етарлича маълумотлар олишга интиляпман. Қолаверса, сиз журналистлар мураббий учун бутунлай янги мамлакат ва янги клубда иш бошлаш мутлақо осон эмаслигини бошқаларга нисбатан яхшироқ биласизлар.

- Эшитишимча, янги клубингиз учун Ўзбекистондан ҳам бир қанча футболчиларни таклиф этиш ҳақида режалар тузиб қўйибсиз. Ўша ўйинчилар орасида Егор Кримец ҳам бор экан, шундайми?

- Айни чоғда аниқ исм-шарифларни келтира олмайман. Аммо ўзимиз кўзлаб қўйган бир қанча ижрочилар бор ва улар миллий терма жамоа аъзолари ҳисобланишади. Шуни алоҳида таъкидлашим керакки, мени кўпроқ ҳужум чизиғи вакиллари қизиқтиради. Бундан ташқари, Хитойдаги аксар клублар четдан ўйинчи таклиф қиладиган бўлса, биринчи навбатда ҳужумчилар билан боғланишади. Табиийки, ўзимизнинг йигитлардан бир нечтасини жон деб Хитойга олиб кетишни истайман. Шу масала юзасидан суҳбатлар ўтказишни режалаштирганмиз. Боз устига янги ишимда менга ёрдами тегадиган ўйинчилар айнан кимлигини яхши биламан. Бироқ ҳозирча бу масала юзасидан тайинли гап айтишим қийин. «Чангчун Ятай»дагилар билан боғланиб таркибдаги деярли барча легионерлар билан ҳисоб-китоб қилган ҳолда хайрлашиш кераклигини айтдим. Энди янги мавсум учун қандай таркибни шакллантириш кераклигини бафуржа маслаҳатлашиб оламиз.

- «Локомотив»га келган пайтингизда алоҳида матбуот анжумани уюштиргандингиз. Ўшанда клубга катта мақсадлар билан келганингизни ҳам гапириб ўтгандингиз. Энди воқеалар ривожи тубдан ўзгариб кетди: мавсум ниҳоялади ва иш жойингиз ҳам бошқа бўлади. Тўғриси, бу кўпчилик учун кутилмаган воқеа бўлди. Фаолиятингизда кескин бурилиш бўлишига асосий сабаб нима? Эшитишимча, «Локомотив»да молиявий томондан муаммолар бўлгани учун ҳам кетишга қарор қилибсиз…

-  Аввало шуни таъкидлашим керакки, «Локомотив» ҳар томонлама барқарор клуб. Раҳбарият зиммасидаги вазифаларга жуда масъулият билан ёндашади. Молиявий масалада ҳеч қандай гап-сўз бўлиши мумкин эмас. Иккинчидан, «Локомотив»га келган пайтимда ростдан ҳам ўз режаларимни босқичма-босқич амалга оширишни истагандим. Аммо гапимга ишонинг, фаолиятимдаги бундай чорловдан воз кеча олмасдим. Бу нафақат мен, балки бутун мамлакат учун ўта жиддий чорловдир. Негаки, энди Хитойда бутун Ўзбекистоннинг вакили сифатида ишлайман. Ушбу масала юзасидан мутасаддилар билан гаплашдик ва улар мени қўллаб-қувватлашди. Чунки хорижда ишлаш юзасидан учинчи таклиф келиб тушмаслиги аниқ эди. Буни ўз навбатида мен ҳам, раҳбарият ҳам тўғри қабул қилди. Хитойда бугунги кунда энг яхши мураббийлар ва футболчилар фаолиятини олиб боришяпти. Бизда эса ўз футболимиз – ўзбек футболи вакили сифатида нималарга қодирлигимизни исботлаб бериш имконияти туғилди. Ҳа, бу ўта оғир танлов. Қолаверса, «Локомотив» раҳбарияти менга бутунлай бошқача муносабатда бўлиб, кўзлаган режаларимни амалга оширишга хайрихоҳ бўлиб турганди. Лекин улар ҳам якуний қарор қабул қилиш олдидан мени тўғри тушунишди. Бунинг учун мутасаддилардан миннатдорман. Ўйлайманки, бу ҳаммамиз учун энг тўғри қарор. Боз устига хориж биринчилигидаги клубни бошқариш ҳар кимга ҳам насиб этавермайди. Мен қийинчиликлардан қўрқмайман. Ҳар доим олдинга интилишга ҳаракат қиламан, осон йўлдан боришни истамайман. Ростини айтаман, «Локомотив»да менга ҳар томонлама қулай эди. Бу ерда ўз ишининг ҳақиқий профессионаллари жамланишган. Клубдаги инфратузилма ва коммуникация аъло даражада. Лекин бундай жиддий чорловни қабул қилмасам бўлмасди. Асосийси, бу масалада раҳбарият мени тўғри тушунди. Бунинг учун мутасаддилардан миннатдорман.

- Шак-шубҳасиз, охирги йилларда Хитой футболи жуда ривожланмоқда ва у ердаги клублар мураббийлар ва футболчиларга молиявий томондан жуда яхши таклифларни юбормоқдалар. Ўз навбатида улар томонидан сизга юборилган таклифнинг молиявий банди якуний қарорингизга таъсир ўтказдими?

- Ўтказганда қандоқ, 100 фоиз таъсир қилди! Терма жамоада устозлик қилиб юрган кезларимда хитойликлар менга жуда катта пул таклиф қилгандилар. Аммо ўшанда буни рад этганман. Бироқ бу гапим билан Бабаян Хитойга пул ишлаш учун кетди экан, деган хаёлга бормаслигингизни сўраган бўлардим. Боя айтганимдек, иккинчи бор таклифни рад этган тақдиримда учинчи марта менга ҳеч ким қизиқиш билдирмасди. 100 фоизлик ишонч билан айтаманки, у ерга пуллар учун эмас, балки ўз ғояларимни амалга ошириш ва аввало ўзбек футболи шаънини ҳимоя қилиш учун кетяпман. Юқорида айтиб ўтганимдек, қийинчиликлардан қўрқмайман ва ҳар доим олдинга интилишга ҳаракат қиламан. Менда бошқа вариантлар йўқ. Тўғри, ҳар қандай кишига пуллар керак, бироқ якуний қароримда пуллар мен учун унчалик муҳим аҳамият касб этмаганлигини алоҳида таъкидлашим жоиз.

- Чиндан ҳам сиз ўзингиз таъкидлаганингиздек, қийинчиликлардан қўрқмайдиган мураббийсиз. Барчага яхши маълум фаолиятингиз давомида бошингиздан кўп ишларни ўтказдингиз. Агар ўрнингизда бошқаси бўлганида аллақачон руҳан синган ва мураббийлик қилишни йиғиштириб қўйган бўлиши ҳам мумкин эди. Лекин руҳий томондан кучли эканлигингизни яна кўрсатдингиз. Айтинг-чи, бу борада сизда муаммолар бўлмаганми?

- Қаерга бораётганлигимни яхши биламан. Шунинг баробарида Хитойда мен ва ёрдамчиларимга осон бўлмаслигини ҳам ҳозирдан тушуниб турибман. Биз у ерда бошқа маданият вакили сифатида ишлаймиз. Лекин мен енгил йўлдан боришга ўрганмаганман. Шундай экан, Хитойга ҳам ўз ҳохишим билан йўл олдим. «Локомотив»га келишим ҳам ўзи бошқача бўлганди. Ахир мен фаолиятим давомида бошдан оёқ «пахтакор»чи эдим, аммо шунга қарамай, мени клубда қабул қилишди. Ҳеч қандай қўрқинчли жиҳат ёки муаммони кўрмаяпман. Мураббийлик турли синовларга бой бўлган касбдир.

- Ўзингиз «Пахтакор» ҳақида оғиз очиб қолдингиз. Ниҳоясига етган жорий мавсумда «Пахтакор» муддатидан олдин чемпионликни расмийлаштиргани боис биринчилик савияси тушганлиги ҳақида гапираётганлар етарлича топилади. Шундай фикрлайдиганларнинг айтишича, чемпионатимизда интрига йўқолган. Бу борада сизнинг фикрингиз қандай?

- Мавсум ҳақида нима дейишим мумкин, «Пахтакор» чемпионликка муносиб эканлигини исботлай олди ва ҳақли равишда шоҳсупага кўтарилди. Уларда захира ўриндиғининг кенглиги ҳам муҳим роль ўйнади. Яъни, клубда бир хил кучга эга бўлган иккита таркиб шаклланиб бўлганди. «Пахтакор»чилар трансфер ва селекция борасида жуда катта ишни амалга ошириб, таркибга энг сара ижрочиларни олиб  келишди. Яна такрорлайман: «Пахтакор» ҳақли равишда чемпионатни ютди. Тўғри, яқин таъқибчилардан клубнинг катта фарқ билан олдинга ўтиб кетгани бироз ғалати бўлди. Шундан келиб чиққан ҳолда бошқалар Ўзбекистон чемпионатида интрига пасайиб кетгани борасида гапира бошладилар. Ўйлайманки, келгуси мавсумда бундай ҳолат такрорланмайди.  Менимча, «Локомотив» янги мавсум учун таркибни яхши шакллантирган ҳолда «Пахтакор»дан чемпионликни тортиб олиш учун охиригача кураш олиб боради. Шу билан бирга охирги пайтларда катта кўламдаги селекция ишларини олиб бораётган «Навбаҳор»дан кўп нарсани кутиш мумкин. Агар рақобат кучли бўлса, ўз-ўзидан чемпионат савияси ортиб боради. Башарти худди бу мавсумдаги фақат бир клубнинг яққол етакчилик қилиши ўз-ўзидан танқидий қарашларни кучайтириб юбораверади. Футболимиз ривожланиши учун биринчиликдаги рақобатнинг охирги турга қадар сақланиб қолиши энг маъқул вариант бўларди.

- Ўтган сафар Намангандаги учрашувдан сўнг ташкил қилинган матбуот анжуманида қизиқ гапни айтиб, «Навбаҳор»ни чемпионга айлантириш орзуим дедингиз. Шу гапингиздан сўнг одамлар Бабаян кейинчалик «Навбаҳор»га ҳам келмоқчи эканда дея гапиришга тушдилар. Аммо сиз Хитойда ишлайдиган бўлдингиз. Айтинг-чи, айнан Намангандан хизматингизга таклиф билан чиқишганмиди?

- Олдин «Навбаҳор»дан таклифлар бўлган. Аммо мен «Локомотив» вариантини танлагандим. Бу факт. Ҳа, илгари шу масала юзасидан суҳбатлар ўтказилган. Ахир «Навбаҳор»да ўз ишининг ҳақиқий мутахассислари ишлашяпти. Қолаверса, вилоят ҳокими Хайрулла Ҳайитбоевич Бозоров маҳаллий клуб учун қаттиқ қайғуради. Қолаверса, вилоят футболини кучайтириш учун катта кўламдаги ишларни амалга оширяпти. Мен ўша матбуот анжуманида шунчаки ўз орзуларимдан бири ҳақида гапирдим. Қолаверса, футболдги илк қадамларимни айнан Наманганда ташлаганман. Ўшанда Жалиловни ишга таклиф қилгандилар. Ўша даврлар фантастик бўлган. Наманганда қачон ўйин ўтказилмасин, стадион доим мухлислар билан лиқ тўлган бўлади. Бундай муҳитда ўйнаш кишига фақат завқ бағишлайди. Шундан келиб чиққан ҳолда «Навбаҳор»да ишлаш орзуларимдан бирилигини ифодаламоқчи бўлдим. Эҳтимол, орадан қандайдир вақт ўтгач, менда бу орзуни рўёбга чиқариш имконияти бўлар. Наманган – футбол шаҳри. Бу ердаги ишқибозларни бахтиёр қилган тақдиримда ўзимни жуда хурсанд сезишим аниқ. Шунингдек, фурсати келганда «Андижон»нинг мухлисларини ҳам алоҳида айтиб ўтмоқчиман. Футболда рақиб жамоа бош мураббийини қўллаб-қувватлаш ҳар доим ҳам кузатилавермайди. Қолаверса, авваллари ҳам андижонлик мухлислар энг яхшилари эканлигини кўп таъкидлаганман. Бундай обьектив ишқибозлардан фақат миннатдор бўлиш керак. Улар футболни теран тушунишлари учун ўзларини шу тарзда тутишни маъқул топдилар. Улар томонидан тайёрланган турли баннерлар ҳам менда илиқ таассурот қолдирганлигини айтишни истардим. Ўзларини ҳақиқий ишқибозлардек тутадиган бундай кишиларни ҳурмат қиламан. Улар рақиб жамоа мураббийлари ва вакилларига нисбатан ўзларини тажовузкорона тутиш ўрнига инсонийлик сифатларини намоён қилишади.

- Ишқибозлар мавзусида гап очилиб қолган экан, «Локомотив»нинг мухлислари охирги пайтларда жуда камайиб кетганлиги ҳақида тўхталмасдан ўтишнинг иложи йўқ. Кам сонли томошабинлар қаршисида ўйнаш сизларга завқ бермаган бўлса керак.

- Гапингиз рост, «Локомотив»нинг уй ўйинлари чоғида стадион нари борса максимум 20 фоизга ишқибозлар билан тўлиши мумкин. Футболда мухлисларнинг далдаси муҳим аҳамият касб этади. Гапингизда жон бор, «Локомотив»нинг ишқибозлари озайиб бораётганлиги клуб учун ҳақиқий муаммодир. Бу масалада маркетинг бўлимидагилар зиммасига катта масъулият тушади. Ўйлайманки, янги мавсумда «Локомотив» Осиё Чемпионлар лигасидаги иштирокини бошлайдиган бўлса, томошабинлар трибуналарга қайтишади. Бу борада жамоада иш олиб бориляпти.

- Ўзбекистон терма жамоамиздаги ғалабали серия борасидаги энг яхши кўрсаткич сизга тегишли. Ўзбекистон термасининг ҳозирги таркиби билан жаҳон чемпионатига чиқиш борасидаги орзуни рўёбга чиқариш мумкинми? Бугунги терма жамоамизнинг кучли ва кучсиз томонларини кўрсатиб бера оласизми?

- Кимнидир хафа қилиб қўйишни истамайман. Ўзбекистон терма жамоасида ҳамма вақт мураббийлар ва футболчилар иложи борича максимум натижа сари интилишган. Ким мураббий бўлишидан қатъий назар уни доим қўллаб-қувватлаш даркор. Агар мен ишлаган давр билан ҳозиргисини солиштирадиган бўлсак, ўртадаги фарқ анча катта. Чунки авлодлар алмашинуви юз бериб, эскилар ўрнига янгилари келишди. Аммо гап имконият ҳақида кетаётган экан, шуни таъкидлашни истардимки, терма жамоамизда доим жаҳон чемпионатига бориш имкони бўлган. Масалан, Миржалол Қосимовга иккита, менга эса битта гол камлик қилган. Биз ҳар доим сўнгги босқичга қадар етиб борганмиз. Бахтга қарши ҳаммасини мантиқий якунига етказиш насиб этмаган. Умид қиламанки, бугунги терма жамоада ниҳоят жаҳон чемпионатига бориш имкони бўлади. Терма жамоани ким бошқариши ва таркибда кимлар ўйнашидан қатъий назар уларни доим қўллаб-қувватлаш даркор. Шунда бундай далда мураббий ва ўйинчиларга руҳий томондан катта куч бағишлайди. Мен буни шахсий тажрибамдан келиб чиққан ҳолда гапиряпман.