Энди 100 миллионлик трансферлар бўлмайди ёхуд коронавирусдан кейинги бозор

Роналдунинг хафа бўлганича бор. У «ҳозир футболда ҳеч нарсани исботламаган болакайлар ҳам 100 млн туради», деганди.  Португалияликнинг ўзи 94 млн еврога «Реал»га ўтганида «Манчестер Юнайтед» таркибида арзирли хизматлар қилганди. Ҳар ҳолда 24 ёшли «Олтин тўп» соҳиби учун бу нарх муносиб эди.

Ҳудди шу ёшда «Олтин тўп» соврини учун кучли учликка кирган  Неймар трансфер суммаси рекорд бўлди. Унинг ҳозир ҳам Роналдудан устун эмаслиги жуда кўпчилик учун ҳақиқат бўлиб турган бир пайтда, бразилияликнинг трансфер нархи 5 карра дунёнинг энг яхши ўйинчисиникидан 2 баробар қиммат экани мантиққа тўғри келадими?

Карантиндан сўнг трансфер бозоридаги харидлар қандай кўриниш олади?

Шуниси аниқки, футболда кўп нарсалар ўзгаради. Энди футболдан катта даромад келмайди. Клуб раҳбарлари «эҳтиётлаб» қўйган маблағларнинг ҳам жойи тайин. Аввало, футболга «ёпиқ эшиклар» ортидагина рухсат берилиши чипталар савдосидан келадиган даромадни куйдиради.

Карантиндан кейин кутилаётган жаҳон иқтисодиёти инқирози  футболни ҳам четлаб ўтмайди. Бу трансляция, реклама ва ҳомийлардан келадиган маблағларга ҳам таъсир қилади.

Спорт ҳуқуқшуноси Тиран Гунавардена «Goal.com» сайтига берган интервьюсида  қуйидагича фикр билдирди:

«Қисқаси, коронавирус трансфер бозорига кучли таъсир қилади. Футболчилар ва мураббийлар трансфер нархлари ҳамда маошлари пасаяди. Молиявий раҳбарларнинг маблағни тўғри тасарруф этиш ва уни аниқ мақсадларга йўналтира олиш хусусияти муҳим аҳамият касб этади. Бунда жамоаларнинг футболдаги мавқеларида ҳам ўзгаришлар бўлади».

Юқоридаги фикрларни «Манчестер Юнайтед» ижрочи директори Эд Вудворднинг ушбу сўзлари тасдиқлайди: «Вирусдан кейин ҳамма, ҳатто биз ҳам одатдагидан бошқачароқ бизнес билан шуғулланамиз. Энди ушбу ёзда қайсидир футболчи учун 100 млн евро сарфлашимиз ҳақида гапириш ҳақиқатдан қочиш бўлади».

Ҳали-ҳануз «қизил иблислар»ни трансфер тўғрисидаги хабарларда Жейдон Санчо, Жеймс Меддисон ва Жек Грилиш номлари билан боғлаб келишади. Ҳозирги шароитда ушбу футболчилар орасида Грилиш варианти манчестерликларга мос тушади. Ҳар ҳолда молиявий ҳолат шуни тақозо этади.

Вудворднинг гапларига кўпчилик акс-садо берди. «Бавария» собиқ президенти Ули Хённесс яқин вақтлар оралиғида 100 млн евролик трансферлар бўлишини тасаввур қила олмаслигини айтди. «Ювентус» спорт директори Фабио Паратичининг фикрича, футбол ва НБА (баскетбол)нинг нуфузи анча яқинлашиб қолади. «Интер» ижрочи директори Беппе Маротта келгуси трансфер ойнасида нархларнинг кескин пасайиши, талаб кам, таклиф кўп бўлишини тахмин қилди.

Премьер-лига ижрочи директори Ричард Мастерс бу масалада жуда тўғри фикрларни билдириб ўтди:

«Қайси жамоа ўзининг ҳозирги ҳолатидаёқ курашга дош бера олса, ўша клуб ютиб кетади. Яъни трансферларга таяниб қолган жамоалар энди анча қийналади. Академия учун ўз вақтида керакли сармояни киритиб улгурган клублар ушбу қийин вазиятдан бирмунча енгиллик билан ўтиб олишади».

Дарҳақиқат, премьер-лига трансферларга энг кўп пул ишлатадиган лига. Ўтган ёзда 20 та жамоа харидларга 1,41 млрд евро сарфлади. Англия газеталаридан бири АПЛнинг номи ошкор қилинмаган клуби карантиндаги ҳар бир ҳафтада 9 млн фунт-стерлинг пулни бой бераётганини маълум қилди. Германиянинг transfermarkt.de сайти  премьер-лига футболчиларининг умумий нархи 20 фоизга, яъни 1,6 млрдга арзонлашганини айтмоқда.

Бу жараёнда клублар маошни қисқартириш, ходимларни бепул таътилга чиқариш каби усулларни қўлламоқда.

Ҳозир  мерсисайдликларнинг молиявий аҳволи сезиларли орқага кетгани айтилмоқда. Ваҳоланки, бундан икки ой аввал ушбу мавсумда «Ливерпуль»нинг рекорд даражада 533 млн фунт-стерлинг (шундан 42 млн соф фойда) ишлаб топиши хабар қилинган эди. Дунёнинг 7 ўриндаги энг бой жамоаси ва Чемпионлар Лигасининг амалдаги ғолибида аҳвол шундай экан, бошқа жамоалар ҳақида нима ҳам дейиш мумкин?

Трансферлар ойнаси қачондан бошланиши аниқ эмас. «Тоттенхэм» ва «Ливерпуль»да спорт директори бўлган Дамиен Комолли «Sky Sports» каналига шундай деди:

«Биз тўғридан тўғри харидларни учратишимиз қийин. Ушбу трансферлар ойнасида алмашувлар, майда трансферлар ва асосан ижаравий шартномаларни кўпроқ кузатсак керак. Футболчиларни юқори маош ваъдаси билан «авраш» ҳолатлари ҳам камаяди».

Маълумотларга қараганда, ФИФА ижара шартномаларини енгиллаштирувчи қарор лойиҳасини ишлаб чиқмоқда.

Дарҳақиқат, пандемия сабаб трансфер бозоридаги вазият нормал ҳолатга тушса, бу фақатгина футбол ва унинг мухлислари фойдасига хизмат қилади. Мана шу трансфер инфляцияси сабаб футболда садоқат тушунчаси йўқолиб бораётгандек эди. Аммо ишонамизки, Жеррард ёки Тотти каби футболчилар қайси замонда яшашларидан қатъи назар ўз жамоаларига содиқ қолган бўлишарди. Балки, шу билан Неймарнинг трансфер рекорди янгиланмас. Бундан ҳеч ким хафа бўлмаса ҳам керак. Келажакда нима бўлишини эса ҳеч ким аниқ айтиб беролмайди.

Абдулвосид Валихонов тайёрлади.