Уганда Ўзбекистон учун хавфли рақибми?

Бугун Ўзбекистон миллий терма жамоаси "Navruz Cup" мусобақасининг финал баҳсида "Қора қитъа"дан ташриф буюрган Уганда билан куч синашади. Хўш, бугунги рақибимизнинг ўйин услуби қандай? Қайси зоналарда кучлироқ харакат қилади? Кучсиз томони нимада?

Ўйин схемаси:4-2-3-1

Милутин Средоевич шогирдларининг устун томонларидан максимум наф чиқаришга уринадиган мутахассислар сирасига киради. У Уганда термаси аъзоларининг тезлиги ва жисмоний ҳолатига ишонган ҳолда, анчагина ҳужумкор футболни тарғиб этади. Футболчиларнинг жойлашуви ўйин давомида ўзгариб туриши одатий ҳол. Жисмонан бақувват бўлган рақибларимиз ҳужум ва ҳимоя чоғида турли хил кўринишдаги позицияларни эгаллайди. Средоевич кўпроқ урғуни қанот ҳимоячиларига қаратиш орқали кенгроқ ўйнашга ва рақибни тўпсиз тер тўкишга мажбур қилади.

Бундай схемага яқин ўтмишда Почеттинонинг "Тоттенхэм"и ва Райкарднинг "Барселона"сида гувоҳ бўлганмиз. Қанот ҳимоячилари бутун ўйин давомида Уганданинг асосий қуролига айланди. Уларнинг фаол ҳаракатлари боис, таянч зонасидаги икки футболчи ҳужумларга камроқ қўшилади ва рақибни тезкор қарши ҳужумини кутиб олиш мақсадида марказда бўш ҳудудларни ёпиш учун қолади. Олдиндаги 3 та ярим ҳимоячи эса, ҳужумлар чоғида марказга сурилиб, қанот ҳимоячиларига кенг йўлак очиб беришга уринади. Қарабсизки, Уганданинг ҳужумлари чоғида сон жиҳатидан устунлик пайдо бўлмоқда. Яхши танлов, ажойиб ечим. Тан олиш лозим, қанот ҳимоячилари борасида Уганданинг омади келган.  Савияли фулбекларга эга, аммо майдон марказида улар даражасидаги плеймейкер йўқ. Марказдан ёриб кирувчи узатмалар йўқлиги боис, Уганда уюштирган ҳужумларнинг аксари жуда содда кўриниш олади.

Тожикистон билан ўйинда шу омил панд бериб қўйди. Тезлик ва жисмоний устунлик африкалик футболчилардан бўлишига қарамай, қўшниларимиз марказдаги устунлик эвазига ўйинда фаолроқ бўлишга муваффақ бўлди.

Кучли томони нимада

Биринчи навбатда прессинг! Очиғи, ушбу жамоадан бундай сифатли прессингни кутмаган эдим. Техникаси кучли бўлган Тожикистон термаси футболчилари рақибнинг темпига бир неча маротаба дош бера олмаганини кўрдик.

Рақиб Ўзбекистонга қарши баҳсда ҳам прессингга суянади. Уганда ҳужумда тўпни олдиргач, бир неча сонияларда бўш қолдирилган зоналарни беркитишга қодир. Бу бизнинг марказий ярим ҳимоямиздаги ва ҳужумчи ортида тўп тепаётган футболчимизга икки ҳисса чаққонроқ ва креативроқ бўлиш вазифасини юклайди. Акс ҳолда, яхши ҳимоялана оладиган Уганда билан баҳсда муаммоларимиз кўпайиб кетиши мумкин. Ҳужумга ўтган чоғда рақиб кенгроқ ҳаракат қилишга уринса, ҳимояланаётган пайтда ўз жарима майдончаси атрофида анча зич жойлашади.

Марказий ҳимоячиларнинг баланд бўйли эканлиги боис, иккинчи қаватдан узатиладиган тўплар катта талофат етказмайди. Бу борада "Рома" форварди - Элдор Шомуродов катта саҳнага чиқиши шарт. Йўқса, рақибларидан анчагина пастроқ бўйга эга "оқ бўрилар" уюштирган ҳужумларининг 40 фоизи "брак"ка айланади. Катанец Қирғиз Республикаси билан баҳснинг иккинчи бўлимида рақибнинг чарчаб қолганидан унумли фойдаланган эди. Марказий ҳимоячиларни анча олдинроқ чиқариб, босимни марказда бошлаган ва шу тариқа, ўйин назоратини қўлга олгани ёдингиздами?! Бу сафар Уганда бундай "трюк"ка имкон бермаслиги хақиқатга яқин. Анчагина тезкор ва жисмонан бақувват футболчилар исталган вақтда ҳимоячиларимизни ортда қолдириши мумкин. Эътиборлиси шундаки, Уганда позицион ҳимояланишни билса-да, кўпроқ прессинга мурожаат этади. Тожикистон билан ўйинда майдон марказидаги устунлик қўлдан бой берилгач, улар айнан биринчи зонадаёқ прессинг бошлаб, ўйинни тенглаштирган эди.

Ожиз нуқталари

Финалдаги рақибимиз биз учун ноқулайлиги рост, аммо оғриқли нуқталар уларда ҳам етарли. Биринчи навбатда, марказий ҳужумчининг кўп эпизодларда ўйиндан "тушиб қолиши"ни кўрсатиш мумкин. Соддароқ қилиб айтганда, Уганда жамоавий ўйин борасида анча оқсайди. Таянч зонасидаги йигитлар кўпроқ ҳимояга эътибор қаратгани боис, олдинда ранг-баранглик йўқ. Баҳс тақдирини ҳал этиш шарт бўлган эпизодларда маҳорат етишмаслиги дарров кўзга ташланади. Ўйинни ўқий олиш бобида ҳам Средоевич жамоасидаги йигитлар "оқ бўрилар"дан бир класс пастда. Бугунги учрашувда воқеалар қандай ривожланиши ким биринчи бўлиб гол киритишига боғлиқ. Бу деталь рақиб ўйинини сочилиб кетиши ёки янада йиғиқроқ ҳаракат қилишига тўғридан тўғри таъсир этади. Ижрочилар яхши савияда бўлишига қарамай, жамоавий ўйин аъло даражада йўлга қўйилмаган. Ҳали боғламлар устида қилинадиган ишлар талайгина, аммо бу бизникилар осонлик билан ғалаба қозонади, дегани эмас. Бундай ўйинларда класс жиҳатидан баландроқ бўлган жамоалар бирорта хавфли вазиятни қўлдан бой бермаслиги, рақибни ўз вақтида жазолашни билиши шарт. Акс ҳолда, воқеалар ривожи ўзгача кўриниш олиши ҳеч гап эмас.

Маҳорат vs Меҳнат

Дарҳақиқат, бугун Намангандаги аренада кучли интелектга эга футболчилар меҳнатдан қочмайдиган, прессинга суянган тезкор ҳамкасбларига қарши майдонга чиқиб келади. Бир сўз билан айтганда, ақл кучга қарши! Бу дуэль қандай якун топиши икки жамоанинг ҳам ўз устунлигини қай даражада таблога кўчира олишига боғлиқ.

Яҳёхўжа Улуғхўжаев