Afrikaning eng yaxshi uchinchi jamoasi hisoblangan — “karfagen burgutlari” bilan tanishamiz

JCh-2022 startiga tobora oz vaqt qolmoqda. Muxlis va mutaxassislarni intizorlik bilan kuttirayotgan turnir tez orada boshlanadi.

Qaysi terma jamoalar "JCh-2022"da ishtirok etishini yaxshi bilasiz. Agar hamon bundan xabardor bo‘lmasangiz yana bir  bor eslatib o‘tib ketamiz.

Mundial startiga 17 kun qolgan va biz ketma-ketlikda termalar bilan sizni tanishtirib o‘tamiz. Demak, "S" guruhining co‘nggi vakili Tunis orqali o‘ziga xos "chellenj"imizni davom ettiramiz.

Jamoa haqida
Tunis futbol federatsiyasi (FTF). Laqabi — “karfagen burgutlari”.

Tashkil topgan yil: 1959 yil (FIFAga 1960 yil a’zo bo‘lgan)
Jamoa bosh murabbiyi: Jalol Kadri
Jamoa sardori: Yassin Shixaui

Ilk rasmiy uchrashuvi: Tunis – Jazoir 2:1 (1957)
Eng yirik g‘alaba: Tunis – Togo 7:0 (2000)
Eng yirik mag‘lubiyat: Vengriya – Tunis 10:1 (1960)

Tunis terma jamoasi ayni payt FIFA reytingida 30-o‘rinni egallab turibdi. Ularngning eng yaxshi natijasi esa 14-pog‘ona hisoblanadi. Reytingdagi 64-o‘rin esa tunisliklar uchun eng yomon natija bo‘lib turibdi.

Tunis terma jamoasi jahon chempionatida 5 marta ishtirok etgan, biroq Afrika qit’asi jamoasi guruh bosqichidan so‘ng muntazam ravishda turnirni tark etgan. Ehtimol, "karfagen burgutlari" uchun eng muvaffaqiyatli deb 1978 yil Argentinada bo‘lib o‘tgan jahon chempionatini aytish mumkin. Boisi, o‘shanda ular turnirda debyutini amalga oshirgan. Guruh bosqichida Tunis terma jamoasi Germaniya, Meksika va Polsha bilan to‘qnash keldi. Turnir debyutantlari birinchi turdi meksikaliklarga qarshi maydonga tushib, irodali g‘alabani qo‘lga kiritdi (3:1). Meksika terma jamoasi tanaffus oldidan hisobni ochgan bo‘lsa, ikkinchi bo‘limda Shetali Abdelmajid shogirdlari uch bor raqib darvozasini ishg‘ol qilishga muvaffaq bo‘lishgan.

Irodali debyutantlar muxlislarni hayratda qoldirishda davom etdi. Polyaklar bilan uchrashuv Afrika jamoasining minimal mag‘lubiyati (0:1) bilan yakunlandi va oxirgi turda Tunis o‘sha paytdagi dunyoning eng yaxshi jamoasi – Germaniya bilan ajoyib o‘yin ko‘rsatdi va yakunda durang o‘ynashdi (0:0). Guruh bosqichi yakuniga ko‘ra, Tunis termasi pley-off yo‘llanmasiga ega chiqa olmadi, biroq ular jahon chempionatidagi ilk ishtiroki orqali muxlislar yodida qoldi.

"Karfagen burgutlari"ning jahon chempionatidagi navbatdagi ishtiroki 20 yildan keyin 1998 yilgi mundialda sodir bo‘ldi. Frantsiya maydonlarida, shuningdek, 2002 va 2006 yillardagi JCh Tunis uchun muvaffaqiyatsiz yakunlandi. Ular ketma-ket uchta jahon chempionatida g‘alabasiz seriya qayd etishdi va guruhda 3-4 o‘rinlarni egallagan holda musobaqa bilan xayrlashishdi.

2010 va 2014 yillarda Tunis saralashdan o‘ta olmagani uchun jahon chempionatlarini o‘tkazib yubordi. Ammo Afrika jamoasi to‘rt yil oldingi jahon chempionati yo‘llanmasiga ega chiqa olishdi. Ha, Tunis yana Belgiya, Angliya va Panama kabi terma jamoalar bo‘lgan kvartetdan nimchorak finalga chiqa olmadi, ammo jahon chempionati tarixidagi ikkinchi g‘alabasini qo‘lga kiritishga muvaffaq bo‘ldi. Printsipial jihatdan hech narsani hal qilmagan so‘nggi turda “karfagen burgutlari” Panama terma jamoasini 2:1 hisobida mag‘lub etishdi.

Turnirgacha bosib o‘tgan yo‘li

O‘tgan yilning sentyabr oyida Tunis terma jamoasi Afrika qit’asi saralashining ikkinchi bosqichidan yurishini boshlagandi. FIFA reytingi bo‘yicha qit’aning eng yaxshi 26 ta terma jamoasi qatorida bo‘lgan Tunis va birinchi bosqichning yana 14 nafar g‘olibi mundial uchun kurashni boshlagan. Qur’a natijasiga ko‘ra, “karfagen burgutlari”ning guruh bosqichidagi raqiblari Ekvatorial Gvineya, Zambiya va Mavritaniya kabi jamoa bo‘ldi.

4 ta jamoadan iborat 10 ta guruh va to‘rtlikdagilar orasidan faqat birinchi o‘rinni qo‘lga kiritganlargina pley-offda o‘ynash imkoniyatini ega bo‘lishadi. Tunis terma jamoasi ushbu bosqichni muvaffaqiyatli yakunladi va 13 ochko bilan guruhda birinchi o‘rinni egalladi. Tunisliklar uchun guruhdagi asosiy raqib Ekvatorial Gvineya bo‘ldi. Oxirgi tur oldidan har ikki jamoaning ochkolari teng (10 tadan) bo‘lgan va hal qiluvchi 6-o‘yinda yakuniy bosqich yo‘llanmasi o‘ynalishi kerak edi. Natijada tunisliklar o‘z maydonida Zambiyani 3:1 hisobida mag‘lub etgan bo‘lsa, Ekvatorial Gvineya safarda Mavritaniya bilan durang o‘ynadi (1:1) va JCh chiptasi uchun kurashda “karfagen burgutlari”ga imkoniyatni boy berdi.

Afrika qit’asida pley-off bosqichi juda oddiy ko‘rinish olgan. 10 ta guruh g‘oliblari 5 juftlikka bo‘lingan holda ikkitadan o‘yin o‘ynadi. G‘oliblar esa Qatarga berilgan beshta yo‘llanmaga ega chiqishadi. Tunisning raqibi Mali bo‘ldi. Jahon chempionatining final qismiga da’vogar bo‘lgan ikki jamoaning o‘yinlari keskin kurashlarga boy bo‘ldi. Qarama-qarshilik natijasini yagona gol, to‘g‘rirog‘i, birinchi o‘yinning 37-daqiqasida malilik himoyachi Sissakoning avtogoli hal qildi. Tunisliklar mehmonda g‘alaba qozonishdi (1:0), o‘z uyida esa nursiz durang (0:0) o‘ynab, kerakli hisobni saqlab qolishga muvaffaq bo‘ldi va shu tariqa o‘z tarixida oltinchi maratoba jahon chempionatida ishtirok etish huquqini qo‘lga kiritdi.

Tarkib

Afrika qit’asidan tashqarida o‘ynaydigan tunislik futbolchilar ko‘p emas, lekin ular safida muntazam ravishda Evropa jamoalari sharafini himoya qiladiganlari bor. Bunday klublar qatorida Liga 1dan “Monpele”, “Klermon” va “Loren”, Germaniyaning “Kyoln”, Italiyaning “Salernitana”, Budapeshtning “Ferentsvarosh” klublarini uchratish mumkin. Tunis oliy ligasi vakili "Esperans" mamlakatdagi eng titulli klub hisoblanadi. Milliy chempionatning 25 karra g‘olibi qatorida "Etual dyu Saxel", "Klub Afrikan" va "Monastir" kabi jamoalar a’zolarini ham "karfagen burgutlari" safida uchratish mumkin.

Eng yaxshilar

Tunis terma jamoasi tarixidagi eng yaxshi to‘purar Frantsiyaning “Lans” klubi sobiq hujumchisi Issam Jema hisoblanadi. Terma jamoa safida 84 ta o‘yin o‘tkazgan hujumchi 37 ta gol urgan. Eng yaxshi to‘purar maqomiga ega bo‘lishiga qaramay, Jema Tunis terma jamoasi tarkibida jahon chempionatlarida ishtirok etmagan. Tunislik hujumchi uchun eng yirik xalqaro turnir 2005 yilgi Konfederatsiyalar kubogi bo‘lib, o‘yinchi guruh bosqichida bitta uchrashuv o‘tkazgan. 2016 yilda Jema futbolchilik faoliyatini rasman yakunladi.

Tunis terma jamoasida o‘tkazilgan o‘yinlar soni bo‘yicha rekord himoyachi Radxi Jaydiga tegishli (105 o‘yin). Angliyaning “Bolton”, “Birmingem” va “Sautgempton” klublarining sobiq futbolchisi 2002 va 2006 yillarda ikkita jahon chempionatlarida ishtirok etgan va JCh-2006 1-turida Saudiya Arabistoniga qarshi o‘yinda (1:1) gol urgan. Futbolchilik faoliyatini yakunlaganidan so‘ng, Jaydi o‘zini murabbiylikda sinab ko‘rdi, "Sautgempton" yoshlar jamoasini, shuningdek, Amerikaning "Xartford Atletik"ning asosiy jamoasini boshqardi. Ayni damda 47 yoshli Radxi futbolchilik faoliyatining asosiy qismini bag‘ishlagan klub – “Esperans”ni boshqarmoqda.

FIFA reytingida Tunis 30-o‘rinni egallab turibdi va bu ko‘rsatkich bo‘yicha Afrikaning Senegal va Marokashdan keyingi eng kuchli uchinchi jamoasi. Tunis terma jamoasi futbolchilarining umumiy narxi Qatardagi jahon chempionatining barcha ishtirokchilari orasidagi eng past ko‘rsatkichlardan biri - 65,85 million evro (Transfermarkt).

JCh-2022dagi taqvimi

22 noyabr. Tunis — Daniya
26 noyabr. Tunis — Avstraliya
30 noyabr. Tunis — Frantsiya