АПЛ ни ҳайратга солаётган “Брайтон”нинг сири нимада эканлигини биласизми?

Бугунга келиб АПЛда топ клублар шу қадар кўпки, камтарин жамоалар уларнинг фонида кўринмай кетади. Шунга қарамай, “Брайтон” бу “парда”ни ёриб ўтишни уддаламоқда. Эътибор қаратинг, таркибининг қиймати бўйича лигада 16-поғонада бораётган жамоа очко жағариш борасида кучли олтиликда кетмоқда. Бунинг ўз сири бор! Барчаси, “Брайтон”нинг ғалати ҳисоб-китобларга таянган ҳолда иш юритишига бориб тақалади!

“Брайтон”нинг трансфер бозоридаги режаси қандай?

Барчаси клуб эгаси саналган Тони Блумга боғлиқ. Соддароқ қилиб тушунтирамиз. У статистика, таҳлил ва рақамларга муккасидан кетган. Манчестер университетининг математика факультетида таҳсил олгач, букмекерлик контораларида жуда катта суммадаги ютуқ пулларини қўлга киритади. Эътиборлиси, қаҳрамонимиз ҳисоб-китоблар ва статистика ёрдамида ғалаба формуласини тузиб чиқишга муваффақ бўлган. Натижада, кўп ўтмай уни ўша компаниялардан бири ишга таклиф этади. Барчасини яхшилаб ўрганган Тони кўп ўтмай, ўз тотализатор бизнесига асос солади. Ортидан, унинг “онлайн покер” лойиҳаси улкан даромад олиб келади.

Миллионлар оқиб келишни бошлагач, айнан “Брайтон”ни сотиб олишга қарор қилади. Бу танлов тасодиф эмас. Унинг бобоси 70-йилларда жамоа вице-президенти сифатида фаолият олиб борган. Блум интервьюларда бувасининг “Брайтон” уй аренасида футбол томоша қилиб ўтирганча, вафот этгани ҳақида тўлқинланиб сўзлаб берган. Бундан хабарингиз бўлса керак. Ўйлаб қараса, Блумнинг ҳаёти нафақат фильм, балки сериал сифатида суратга олинишга ҳақли! У ҳеч кимни зериктириб қўймаслиги аниқ.

Менимча, “Брайтон” математикага асосланган сиёсат олиб борувчи жамоа эканлигини энди янада яхшироқ англадингиз. Клубда таҳлил ва эҳтимоллар назарияси борасида чинакам фан докторлари фаолият олиб боради. Эътиборлиси шундаки, Тони Блум 2018 йилда Бельгиянинг “Юнион” клубини ҳам сотиб олган эди. Қисқа вақт давомида унинг янги жамоаси мамлакат биринчилигида кумуш медалларга эга чиқди ва Европа Чемпионлар лигасида дебют қилди. Ҳозир, “Юнион” яхшигина даромад келтиришни бошлаган. Сезганингиздек, Блум методикаси футбол клубларида яхшигина фойда беради.

Энди энг қизиғи – трансферларга навбат! Мақоланинг ҳажми катталашиб кетмаслиги учун, имкон қадар қисқароқ матнда тушунтириб бераман. Сўнгги икки трансфер ойнасида клуб Троосардни “Арсенал”га 24 миллион, Биссумани 29 миллион евро эвазига “Тоттенхэм”га, Кукурельяни “Челси”га 65 миллион еврога эвазига трансфер қилди. Бу рўйхатга Мопе, Эстигор ва Кларкни қўшсак, трансферлардан келиб тушган умумий даромад 138 миллион евродан ошиб кетади. Агар Кайседони қўйиб юборганида, бу сумма 200 миллиондан ҳам ўтиб кетиши ҳеч гап эмасди. Сабаби, “Арсенал” 70 миллион фунт тўллашга тайёр эканлигини расман эълон қилгани кўпчиликни ёдидан кўтарилмаган бўлса керак. Қизиқ бир факт: “Брайтон” 2021 йилда бу ҳужумчини атиги 5 миллион евро эвазига ўз таркибига қўшиб олган.

Тўғри, келаётган пуллар сабабли етакчилар бошқа клубларга қўйиб юборилмоқда. Шунга қарамай, тўғри йўлга қўйилган кадрлар танлови ва ўйин фалсафаси сабабли “Брайтон” турнир жадвалидаги ўрнини ҳеч кимга бериб қўймоқчи эмас. Гарчи, мавсум ўртасида мураббийни алмаштирган бўлса ҳам!

Де Дзерби қўл остида жамоа қандай ўйин намойиш этмоқда?

Агар яхшилаб разм солинса, ҳеч қандай ўзгариш бўлгани йўқ. “Брайтон” худди гранд клублардай тўп суришга интилмоқда. "Чағалаклар" тўп назорати бўйича айни пайтда АПЛнинг 4-жамоаси! Улардан олдинда фақат “Челси”, “Ливерпуль” ва “Сити” бор, холос. Ўтган мавсум якунида “Брайтон” тўп назорати бўйича кучли тўртликда бўлган. Бу сизни ҳайрон қолдирдими?

Биласизми, “Брайтон”нинг асосий фишкаси – тўпни майда паслар билан ўз ҳимоя чизиғидан олиб чиқиб кетиш. Дарвозабон имкон қадар тўпни тепиб юбормасликка ҳаракат қилади. Унинг ўрнига қисқа пас билан ҳимоячилар орқали тўпни рақиб жарима майдончаси томон элтишга ҳаракат қилади. Рақиб прессингни кучайтирса, кўпроқ футболчи ортга қайтиб, девор услубини қўллашга кўмак беради.

Энг сўнгги баҳслардан бирига эътибор қаратамиз, “Ливерпуль”га қарши ўйин. Ҳеч кимга сир эмас, Клопп шогирдлари АПЛдаги эрта прессинг қилувчи энг кучли жамоалардан бири саналади. Учрашувнинг 5-дақиқасидаёқ ишшқибозлар “Брайтон” бу босимни ортиқча муаммосиз икки маротаба енгиб ўтганига гувоҳ бўлди. Шу тариқа, “чағалаклар” “Ливерпуль”ни асосий қуролидан маҳрум этишди. Шунингдек, ҳужумларнинг уюштирилиш тезлиги борасида ҳам “Брайтон” кучли олтиликда кетмоқда. Агар ҳар бир ўйинда кутилаётган ўртача очко (xPoints) ҳисоб-китоб қилинса, жамоа лигада бешинчи поғонада бораётган бўлиши керак эди. Ўртача бир беллашувда киритилиши тахмин қилинаётган (xG) голлар борасида “Брайтон” (1,9 гол) фақатгина “Арсенал” (2,25) ва “Манчестер Сити”дан (2,52) орқада, холос.

Хўш, аввалги икки бобни нима ўзаро боғлаб туради?

Яхши савол! Энди қараб туринг, ҳозир мўжиза содир бўлади. Барчаси жуда оддий. Ҳужумкор тактика футболчиларни ўзини янада ёрқин намойиш этиши учун замин яратади. Бу эса, ўз-ўзидан уларнинг трансфер нархлари ўсиб боришига сабаб бўлади. Бир қарашда, ҳеч қандай мўжиза йўқдек, аммо бундай йўл анчагина таваккалчиликни талаб қилади. Агар ҳимоядан ўйнадиган бўлсангиз, тўпсиз қолган футболчилар имкониятининг 23-32 фоизинигина намойиш этиши мумкин. Ҳужумкор футбол ўйнайдиган клублар эса, ижрочиларининг 67-72 фоиз потенциалини майдонда кўрсатишига муваффақ бўлади. Айниқса, олдинги чизиқ вакилларининг нархи ошиб бораётган бугунги кунда “Брайтон” яхшигина даромад қилишда давом этмоқда.

Ҳужумкор тактиканинг ютуғи фақатгина трансферда эмас. Стадионга келаётган томошабинлар ва телетрансляцидан ҳам каттагина маблағ келиб тушади. Эътиборлиси шундаки, нейтрал мухлислар ҳам анчагина интенсив футболни тарғиб этувчи “Брайтон” иштирокидаги баҳларни томоша қилишни истамоқда. Прагматик футбол ўйнайдиган жамоалар бу борада рўйхатнинг анчагина пастки ўринларига тушиб кетгани ўз-ўзидан маълум. Инглиз нашрларининг маълум қилишича, “Брайтон”нинг уй баҳсларида мухлислар стадионни 99,3 фоиз тўлдирар экан. Бу лигадаги энг яхши кўрсаткичлардан бири. Қайси жамоа меҳмон бўлишидан қатъи назар, ишқибозлар биринчи навбатда бугунги “Брайтон”нинг ўйинини томоша қилиш учун стадионга келади.

Камтарин ресурслардан улкан наф чиқараётган клубнинг ҳаракат стратегияси мана шулардан иборат. Ўтган мавсумда Грем Поттер бошқарувида клуб АПЛни 9-поғонада якунлаган эди. Бу "Брайтон" 121 йиллик тарихидаги энг зўр натижа. Балки, бу мавсум бу рекорд янада яхшиланар! Балки "чағалаклар"ни Еврокубокларда кўрармиз!

Я . У Таржимаси.