Ким қандай ўсишга эришдию, ким пастга шўнғиди?

«Мавсум-2019» ҳар кимда турлича таассурот қолдиргани рост. Чемпионатда иштирок этган 14 та жамоа эса интригани кучайтиришга уриниб кўришганди. Аммо мавсум «Пахтакор»нинг гегемонлиги остида ўтди. Бундан бошқа барча жамоаларнинг эса деярли кучи ва имконияти бир хил бўлиб қолганлиги ҳам рост. Биз эса иштирокчи клубларнинг ўтган йилги натижаси билан жорий мавсумда қайд этган кўрсаткичларини ўзаро солиштииб чиқдик.

«Пахтакор»: 2019 йилда 1-ўрин; 2018 йилда 2-ўрин

Ушбу мавсум тўлиғича «Пахтакор»га аталгани рост. Клуб шу қадар кучли эдики, Ўзбекистонда ҳар томонлама якка пешқадамга айланди. Шу боис «Пахтакор» ҳақли равишда чемпионлик, Ўзбекистон ва Лига Кубогини қўлга киритди. Анчадан бери чемпионатимизда бир жамоанинг муддатидан анча аввал 20 очколик фарқ билан чемпионликни расмийлаштирмаётганди. Тан олиш лозимки, сўнгги йилларда Шота Арвеладзе бошчилигидаги «Пахтакор» айнан мана шундай барқарор мавсумни ўтказишга тайёрланиб келаётганди. Бу йил эса ҳаммадан бир бош кучли эканини исботлади. Жамоа етакчиси Жалолиддин Машарипов айтганидек, «Пахтакор»нинг даражаси Осиё Чемпионлар лигасида.

«Локомотив»: 2019 йилда 2-ўрин; 2018 йилда 1-ўрин

«Локомотив» учун бу йил анча оғир ўтди. Маълумки, «Локо» жорий чемпионатга амалдаги чемпион сифатида киришганди. Умуман айтганда, бу клуб охирги уч йилдан бери мамлакат чемпионлигини ҳеч кимга бермай келаётганди. Бироқ 2019 йилги мавсумга келиб темирйўлчилар совринсиз қолиб кетишди. Нафақат миллий биринчиликда, балки Ўзбекистон Кубоги ҳамда Лига Кубогида ҳам ҳеч нима юта олмади. Фақат 2-ўринни эгаллаб кумуш медалга эга чиқди. Бунинг сабаби «Пахтакор»нинг кучайиб кетгани билан боғлиқ. Устига-устак «Локо» бир нечта ўйинларда кераксиз дурангларни ўйнаб қимматли очколарни бой берди. Бундай шароитда эса «Локомотив» учун «Пахтакор»дан кейин иккинчи ўринни эгаллаши ёмон натижа эмас.

«Бунёдкор»: 2019 йилда 3-ўрин; 2018 йилда 4-ўрин

Чемпионат аввалида «Бунёдкор»да қатор муаммолар мавжуд эди ва ўша пайтда клубнинг ҳаёти тугаётгани борасида кўплаб гап-сўзлар чиққанди. Бироқ «Бунёдкор»ни сақлаб қолишди ва бош мураббийликка Вадим Абрамов олиб келинди. Таркиб эса деярли маҳаллий тарбияланувчилардан ташкил топди. Шунга қарамай, «Бунёдкор» клуби мавсумни 3-ўринда якунлай олди ва бу орқали Осиё Чемпионлар лигасининг плей-офф босқичига йўл олди.

«Сўғдиёна»: 2019 йилда 4-ўрин; 2018 йилда 11-ўрин

Жиззахнинг «Сўғдиёна» клубидан бу мавсумда ҳеч ким бундай натижани кутмаганди. Ўтган йили 11-ўринни банд қилган клуб бу йил нақд 7 поғона юқорига кўтарилди. Ҳаммаси клубга Улуғбек Бақоев бош мураббий бўлиб келганидан кейин бошланди. Очиғи, ҳеч ким Бақоев ва «Сўғдиёна»дан бундай натижани ҳеч ким кутмаганди. Вазият шу даражага етиб бордики, клуб ҳаттоки учинчи ўрин учун курашадиган ҳолатга етиб келди ва бу борада «Бунёдкор» билан охирги турга қадар бронза медал учун жиддий кураш олиб борди. Статистикага қарайдиган бўлсак, 10 йилдан бери бу клуб 10-ўриндан пастки поғоналарни банд этиб келаётганди. Охирги марта эса 1998 йилги мавсумда 4-ўринни қайд этганди. Орадан 21 йил ўтиб, «Сўғдиёна» ўша натижасини такрорлади. Энди бу жамоа билан бошқалар яхшилаб ҳисоблашадиган бўлишди.

«Металлург»: 2019 йилда 5-ўрин; 2018 йилда 5-ўрин

Андрей Шипилов устозлик қилаётган бекободликлар охирги иккита мавсумни бир хил 5-ўринда тугатди. Очиғи, ушбу мавсумда «Металлург»нинг 5-поғонани банд этиши амримаҳолдек кўринганди. Чунки улар бутун мавсум давомида деярли 7- ёки 8-ўринларда бўлишди. Лекин охирги турда ҳаммаси ўзгариб кетди. Бекободликларнинг ғалабаси ҳамда яқин таъқибчиларининг мағлубияти якунда «Металлург»ни бирданига 5-ўринга кўтариб қўйди. «Сурхон» билан очколари бир хил бўлса-да, ўзаро ўйинлардаги натижаларга кўра Андрей Шипилов жамоаси яна ўтган йилги натижасини такрорлай олди.

«Сурхон»: 2019 йилда 6-ўрин; 2018 йилда про-лигада 4-ўрин

Термизнинг «Сурхон» клуби узоқ йиллик танаффусдан кейин ушбу мавсумда «Динамо» билан биргаликда Суперлигага қўшимча имтиёз эвазига қўйилганди. Айтиш мумкинки, дебютант клубнинг мавсумни 6-ўринда тугатиши бу ажойиб натижадир. Қолаверса, «Сурхон» ўз таркибини маҳоратли ўйинчилар билан ҳам тўлдириб олганди. Лекин чемпионат давомида термизликларда ўзига яраша паст ва баландликлар ҳам бўлиб турди. Бунинг устига клубда мураббийлар алмашиб турди. Илҳом Мўминжонов, Андрей Микляев, Бахтиёр Ашурматов ва Владимир Андреев каби мураббийлар билан мавсумни якунлаган «Сурхон»нинг шунда ҳам 16 та клуб орасида 6-ўриндан жой олганини бемалол ижобий натижа сифатида баҳоласак бўлаверади.

«Насаф»: 2019 йилда 7-ўрин; 2018 йилда 7-ўрин

«Насаф» доим алоҳида мавзу бўлиб келган. Ўз академиясидаги тарбияланувчилари ҳисобига чемпионатда қатнашиб келаётган бу жамоа икки йилдирки мавсумни 7-ўринда тугатмоқда. Бу сафар эса турнир жадвалининг қоқ марказидан ўрин олди. Бунгача асосан совринли ўринлар учун курашиб келган «аждарлар»да охирги пайтларда молиявий томондан муаммолар сезилаётгани сабабли юқори ўринлар учун кураша олмай қолди. Шундай бўлса-да, клуб бош мураббийи Рўзиқул Бердиев маҳаллий тарбияланувчиларни тарбиялашда давом этган ҳолда бир қатор футболчиларни кашф қилмоқда. Шу боис Ўзбекистон миллий, олимпия, ёшлар ва ўсмирлар терма жамоаларидан «Насаф»нинг кўплаб тарбияланувчилари жой олишмоқда. Умуман олганда, «Насаф» тўғри йўлдан кетмоқда, фақат молиявий томондан етарли даражада қўллаб-қувватланса бемалол совринли ўринлар учун курашишга қодир жамоага айланган бўларди.

АГМК: 2019 йилда 8-ўрин; 2018 йилда 10-ўрин

Миржалол Қосимов бош мураббийлигидаги АГМК учун якунига етган мавсум ажобтовур ўтди. Биринчи даврада клуб деярли аутсайдерга айланиб қолганди. Иккинчи даврага келиб бироз ўзини ўнглагандек бўлди. Бахтга қарши унинг атрофидаги клублар ҳам у қадар кучли бўлмагани боис АГМК кескин даражага пастга тушиб кетмади ва ўзи ютган ўйинлардаги ғалабалар туфайли клуб якунда 8-ўринга кўтарилиб олди. Бундан ташқари, улар Ўзбекистон Кубоги ва Лига Кубогининг финалигача етиб боришди. Аммо ҳар иккала ҳал қилувчи баҳсда олмалиқликлар «Пахтакор»га йирик ҳисобда ютқазди. Умуман олганда, АГМК чемпионат доирасидаги учрашувларда ҳам «Пахтакор»га йирик ҳисобда таслим бўлганини айтиш жоиз. Бир сўз билан айтганда, АГМКнинг иштирокини ўртача баҳоласа бўлади.

«Навбаҳор»: 2019 йилда 9-ўрин; 2018 йилда 3-ўрин

Ўтган йили 3-ўринни эгаллаб якунда бронза медалига эга чиққан «Навбаҳор» бу йил қаерда қолди? Турнир жадвалига қарасангиз, наманганликларни 9-ўриндан топасиз. Кўриниб турибдики, улар ушбу мавсумда пастга шўнғишди. Ваҳоланки, мавсум аввалида жамоанинг мақсад ва режалари катта эди. Аммо мавсум давомида клубда юз берган доимий ўзгаришлар якунда натижага ва жамоа ўйинига ўзининг салбий таъсирини кўрсатмасдан қолмади. Бунда эса нафақат футболчи ва мураббийларнинг, балки раҳбарларнинг ҳам хатоси бор. Боиси клуб Андрей Канчельскис бошчилигида мавсумни бошлаб, аста-секин россиялик мутахассиснинг услубига мослашиб бораётган маҳалда дабдурустдан уни ишдан бўшатиб юборишди ва ўрнига сербиялик Деян Журжевични олиб келишди. Натижада футболчилар Канчельскис услубидан энди Журжевич услубига мослашишга ҳаракат қилишди. Лекин янги мураббийга кўникишгунигача клуб қимматли очколарни йўқотди. Аслида эса мавсумнинг қизиган пайтида мураббийни алмаштиришнинг мавриди эмасди. Раҳбарият эса кейин яна қарорини ўзгартириб, Журжевичнинг ўрнига Канчельскисни қайтариб келишди. Натижада яна футболчилар сарсон бўлиб қолишди. Чунки улар россиялик собиқ мураббийнинг услубига қайта бошладилар. Натижада бундай маҳалда клуб яна очколарни йўқотишда давом этди. Шу тариқа, мавсум «Навбаҳор» учун нобарқарор равишда ўтди. Балки раҳбарият бошида Канчельскисга тегмасдан унга ҳеч бўлмаганда охиригача имконият тақдим этишганида балки клуб ҳозир 9-ўринда эмас, ундан юқорида бўлишининг эҳтимоли катта бўларди. Энди клубда яна бош мураббий масаласи муҳокама мавзусида бўлиб турганлиги ҳақида эшитмоқдамиз.

«Андижон»: 2019 йилда 10-ўрин; 2018 йилда про-лигада 1-ўрин

Аслида мавсум аввалида «Андижон»нинг Суперлигада қолиши асосий вазифа эди. Чунки ўтган йили про-лигада қатнашиб илк бор Суперлигага йўл олган жамоанинг дастлабки мавсумда элитада жон сақлаб қолиши кузатилади. «Андижон» ҳам мавсум давомида оғир йўлни босиб ўтди. Биринчи даврада натижалар салбий бўлавергач, раҳбарият Элдор Сакаевни бош мураббийликдан бўшатиб, ўрнига 10 йил «Машъал»да ишлаган россиялик Александр Хомяковни олиб келишди. Шундан сўнг «Андижон»нинг ўйинида ижобийлик кўзга ташлана бошлади. Энг муҳими, клуб молиявий қийинчиликларга қарамасдан Суперлигада жон сақлаб қолди.

«Қўқон-1912»: 2019 йилда 11-ўрин; 2018 йилда 9-ўрин

Қўқонликларда ҳам мавсум мобайнида мураббийлар борасида ўзгаришлар кузатилди. Нўъмон Ҳасанов истеъфога чиқарилгач, Азиз Тўхтабоев вақтинчалик бош мураббий бўлиб ишлади. Иккинчи даврада эса Темур Кападзе ҳам бу клубга яқиндан ёрдам берди. Албатта, жамоанинг қайд этган натижаси шуни кўрсатиб турибдики, улар ҳам мавсум давомида турли қийинчиликларга дуч келишди. Айниқса, чемпионат бошлангач, клуб анчагача ўз майдонида ўйнай олмади. Боиси «Қўқон-1912» майдони таъмирланаётганди. Натижада клуб биринчи даврада кўпроқ сафарда ўйнади. Иккинчи даврага келиб эса ўз майдонидаги ўйинлари табиийки кўпроқ бўлди. Ўтган йили 9-поғонада бўлган бўлса, бу йил 11-ўрин билан чекланди. Хулоса эса ўзингиздан…

«Бухоро»: 2019 йилда 12-ўрин; 2018 йилда 6-ўрин

Ўтган йили 6-ўринни эгаллаган «Бухоро» бу мавсумда пастга қулади ва Суперлигада аранг жон сақлаб қолди. Натижада Муҳсин Муҳаммадиев клубни 12-ўрин билан бўлса-да, Суперлигада қолдирди. Аммо сал қолса, охирги турда «Динамо»нинг ўрнида бўлиб қолиши ҳам мумкин эди. Аммо АГМК билан баҳснинг 90+1-дақиқасида бухороликлар пенальти орқали киритилган гол эвазига 2:1 ҳисобида ғалаба қозониб, ўз олдига қўйилган вазифани бажаришди.

«Қизилқум: 2019 йилда 13-ўрин; 2018 йилда 8-ўрин

Навоийнинг «Қизилқум» клуби ҳам жорий мавсумни яхши ўтказа олмади. Негадир бош мураббий Ҳамид Актамов жамоани етарли даражада шакллантира олмаган кўринади. Қолаверса, биринчи даврада ҳам, иккинчи даврада ҳам таркибда етарлича ўзгаришларга қўл урилди. Оқибатда «Қизилқум»нинг ўйинида нобарқарорлик кузатилди. Натижада навоийликлар ҳам «Бухоро» каби зўрға жон сақлаб қолишди.

«Динамо»: 2019 йилда 14-ўрин; 2018 йилда про-лигада 5-ўрин

«Динамо» клуби Суперлига клублари орасида энг охирги ўринни олди. Самарқандликлар ҳам «Сурхон» билан бирга ушбу йилда элитага қўшимча имтиёз эвазига қайтарилганди. «Динамо»нинг иштироки эса икки хил таассурот қолдирди. Мавсумнинг дастлабки қисмида Даврон Файзиев бошчилигидаги жамоанинг саргузаштлари ҳаммани ажаблантирган бўлса, иккинчи даврага келиб клуб фақат ютқазиш билан овора бўлди. Натижада Даврон Файзиев бош мураббийликдан истеъфога чиқарилди. Ўрнига келган Тачмурод Агамуродов ҳам ҳеч нима қила олмади. Унинг жамоаси «Бухоро» ва «Қизилқум» билан бир хил очко тўплаган бўлса-да, ўзаро ўйинлар ва тўплар нисбатига кўра «Динамо» охирги ўринга «михланганди». Ажабланарлиси, «Динамо» охирги иккита турга келиб гўёки «кўзини очгандек» бўлди ва Самарқандда «Сурхон»ни, Қаршида эса «Насаф»ни енгди. Аммо бу ғалабалар «Динамо»ни Суперлигада сақлаб қолишга етмади. Бу пайтга келиб эса поезд аллақачон кетиб бўлганди.